In mijn bubbel lijkt alles wel om duurzaam en circulair te gaan. Wie door mijn LinkedIn feed scrollt zou denken dat de circulaire economie al realiteit is. Hoewel ik blij ben dat we de afgelopen vijftien jaar het besef hebben zien groeien dat duurzaamheid méér is dan (verduurzaming van) energie, ben ik af en toe ook moedeloos. We raken maar niet uitgepraat over circulair, maar de economie komt er niet aan te pas.

Inmiddels weten we dat circulair bouwen een krachtig middel is in de transitie naar een volhoudbare samenleving. De bouw is immers verantwoordelijk voor ruim 50% van het materiaalgebruik in Nederland en ook nog eens 35% van de CO₂-emissies. Wanneer we in staat zijn om die impact te verkleinen zijn we dus goed bezig. 

Maar lukt dat ook met een beetje hergebruik hier, en een beetje biobased daar? In onze circulaire experimenteerdrift zijn we bereid onze nek uit te steken; maar de opschaling komt maar niet op gang. Wie rondvraagt hoort dikwijls “te duur” als de belangrijkste beperkende factor. 

Als circulair bouwen duurder is dan conventioneel bouwen – is het dan logisch dat we na 15 jaar nog steeds aan het experimenteren zijn en maar niet kunnen opschalen? 

In aanloop naar de Klimaattop publiceert UNEP elk jaar het ‘Emissions Gap Report’ (EGR). In dit rapport wordt geanalyseerd of we op schema zitten om onze klimaatdoelen te halen (nee) en wat er nodig is om wel weer richting de 1,5 graad opwarming te gaan. Anders dan in eerdere jaren ligt de nadruk in de EGR 2022 op systemische transformatie. 

De starre focus op technische oplossingen leidt af van waar het echt over gaat: de institutionele systemen die we hebben gebouwd zijn ongeschikt voor de toekomst. De huidige systemen zijn extractief en vergroten de kloof tussen arm en rijk. Het is een ongemakkelijke waarheid, maar een waar we niet langer omheen kunnen. 

Als ik het in mijn werk heb over deze institutionele systemen lijkt het voor veel mensen buiten bereik. We lijken de status quo te accepteren, en proberen binnen de randvoorwaarden die ons gegeven zijn te optimaliseren.