Dierentuin Artis in Amsterdam wil fossielvrij zijn in 2030. Dat is geen sinecure,
omdat het om veel verschillende gebouwen met specifieke eisen en
soms zelfs monumentale gebouwen gaat. Het restaurant de Twee Cheetahs
krijgt de vuurdoop, met een nieuw warmtesysteem, ontworpen door Triple
Solar. Energie+ sprak met Cees Mager van Triple Solar die het ingenieuze
PVT-systeem voor de Twee Cheetahs heeft ontwikkeld en met Flore Groen,
coördinator duurzaamheid van Artis.
interview
Tekst Layana Mokoginta, PR Mansion
I
k hoop dat als ik hier ooit wegga, Artis nog
meer een natuurtuin is geworden. Met
planten, dieren en microben. Stadskinde-
ren in contact brengen met de natuur is zó
b
elangrijk. Als ze ruiken, horen en soms zelfs
voelen wat natuur is, willen ze die ook
beschermen. Daarnaast vind ik het belangrijk
dat Artis herkend en erkend wordt als de plek
waar het debat over natuurkwesties wordt
gevoerd. Én in 2030 wil ik een fossielvrij Artis,
wat een grote uitdaging wordt met plekken als
het Aquarium en het warme Reptielenhuis. We
moeten een voorbeeldrol nemen op het
gebied van duurzaamheid." Zo verwoordde
de nieuwe directeur Rembrandt Sutorius van
de Amsterdamse dierentuin Artis een jaar
geleden zijn ambities. Nu, een jaar later, zijn
er belangrijkste stappen gezet. Aan het
nieuwe warmtesysteem voor restaurant de
Twee Cheetahs wordt de laatste hand gelegd.
PVT
Cees Mager van Triple Solar: "Bij toeval ont -
moette ik iemand van Artis op een beurs over
v
erwarming. Wij introduceerden daar onze
PVT-panelen. We hebben de afgelopen acht
jaar gewerkt aan een zuinig, ef ficiënt en
geluidloos systeem en hebben het wereldwijd
patent op ons PV T-paneel. Een PV T-paneel
combineert een zonnepaneel (elektra) met
een thermisch systeem (water/glycol) waar -
door het systeem dag en nacht, zomer en win -
ter warm water voor ver warming en tapwater
l
evert. Oorspronkelijk is het ontwikkeld voor de woningbouw. Dank zij de dubbele functie
van de panelen, is de lawaaierige buitenunit
van de luchtwarmtepomp verleden tijd. Het
systeem is bovendien op een slimme manier
aan te sluiten op aardwarmtesystemen."
Masterplan
Duurzaamheidscoördinator Flore Groen van
ARTIS: "Fossielvrij worden is voor elk gebouw
al een uitdaging, laat staan voor een dieren
-
tuin met 14 hectare grondopper vlak, 50
g
ebouwen met een totaal vloeropper vlak van
40.000 m
2 - waar van 27 een monumentale
status hebben. En met dieren en planten uit
alle klimaatzones in de wereld. Je kunt je voor -
stellen dat dit niet alleen een enorme puzzel
i
s, maar ook een hele forse investering. We
kunnen niet in één keer om, technische syste -
men zijn nog volop in ontwikkeling en elk jaar w
ordt er wel een nieuwe innovatieve oplos
-
sing gelanceerd. Voorwaarde is daarom dat
d
e systemen die wij in gebruik nemen om fos -
sielvrij te worden modulair zijn. Ze moeten op
d
e huidige systemen aangesloten kunnen
worden, maar toekomstige ontwikkelingen
niet frustreren. RoyalHaskoningDHV heef t
hier voor een masterplan ontwikkeld."
Spannend
Mager: "Onze installatie voor de Twee Chee -
tahs bestaat uit 150 PV T-panelen op het dak,
e
en 60 kW-warmtepomp, en twee buf fer vaten
van 500 liter warm water. Artis kan zo gefa -
seerd overgaan op een lagetemperatuurnet -
werk per gebouw zodat er geen warmteverlies
m
eer optreedt. Het is wel spannend, er zijn
geen gedetailleerde energieverbruiksgege -
vens voorhanden uit de oude situatie, dus we
Dierentuin Artis in Amsterdam wil fossielvrij zijn in 2030. Dat is geen sine -
cure, omdat het om veel verschillende gebouwen met specifieke eisen en
so
ms zelfs monumentale gebouwen gaat. Het restaurant de Twee Cheetahs
krijgt de vuurdoop, met een nieuw warmtesysteem, ontworpen door Triple
Solar. Energie
+ sprak met Cees Mager van Triple Solar die het ingenieuze
PVT-systeem voor de Twee Cheetahs heeft ontwikkeld en met Flore Groen,
coördinator duurzaamheid van Artis.
"
Artis fossielvrij
in 2030
Het dak van de Twee Cheetahs met en zonder PVT-panelen.
26 Energie + nr 4 december 2018
p26-27 interview_artis.indd 26 30-11-18 13:24
kunnen straks alleen op volume (totale ener-
gieverbruik) resultaten vergelijken. Wat dat
b
etref t is het wel mooi dat we nog voor de
Kerst operationeel zijn. Het is winter, de warm -
tevraag is dan het hoogst. We zijn heel
b
enieuwd wat bijvoorbeeld de gevolgen zijn
van extreme kou in combinatie met harde wind
en de enorme glazen gevel van het restaurant.
Bij nieuwbouw kun je in de ontwerpfase fos -
sielvrij als uitgangspunt nemen, bij renovaties
z
oals bij Artis ga je de energieprestaties ver -
beteren op basis van de bestaande situatie."
Ambitieuze doelstelling
Groen: "Het is een heel ambitieuze doelstelling
die we hebben neergelegd. We hebben onze
duurzaamheidsvisie vastgesteld en hebben nu
twaalf jaar de tijd om het ook te realiseren.
Artis heef t hierin drie speerpunten: het creëren
van bewustzijn bij de 1,4 miljoen bezoekers
over de relatie tussen mens en natuur en de
disbalans die hier nu in aanwezig is, het geven
van het goede voorbeeld en het aanzetten tot
actie bij de bezoekers door een concreet han -
delingsperspectief. Dat betekent een integrale
v
isie, waarbij wij ook moeten laten zien hoe je
die natuur in tact laat en wat je zelf kunt doen: zero waste en klimaatneutraal zijn daarbij de
voornaamste uitgangspunten. RoyalHasko
-
ningDHV heef t in de inventarisatie gekeken
n
aar wat nu al haalbaar is. Wat is het financie -
ringsvraagstuk en hoe ziet het tijdspad naar
2
030 er uit? Het omslagmoment naar fossiel -
vrije energie hebben we zo dicht mogelijk op
d
ie deadline van 2030 gesteld zodat we zo opti -
maal mogelijk gebruik kunnen maken van
nieu
we technieken. Dat vraagt continue af we -
ging. Zo kunnen we nu al het energieverbruik
m
et 40% verminderen, maar wat doe je dan
met die andere 60%? We hebben ons Meerja -
ren Onderhouds Plan uit voerig onder de loep
l
aten nemen. Wat zijn de ver vangmomenten en
welke oplossingen zijn dan voorhanden? Zo
moet bijvoorbeeld nu de verwarmingsketel
voor ons aquarium ver vangen worden. Deze
ketel ver vangen we door een tweedehands
ketel zodat we daar geen desinvestering heb -
ben op het moment dat het aquarium aan de
b
eurt is om fossielvrij te worden."
Puzzel
Groen: "Met de aanpassing van restaurant de
Twee Cheetahs hebben we een grote stap
naar klimaatneutrale gebouwen genomen; inmiddels zijn we alweer met de volgende
puzzel bezig. De warmtevraag van ons park is
vele malen groter dan de koelvraag. Het
Groote Museum, een negentiende-eeuws
monument aan het Artisplein, wordt nu aan
-
gesloten op de bestaande WKO-installatie uit
2014. We hebben twaalf jaar om onze ambitie
te realiseren. Dit hebben we onszelf bewust
'aangedaan', het betekent dat je actief naar
oplossingen zoekt, met andere voortrekkers
kijkt hoe we dit kunnen realiseren en finan -
cieren en het dan ver volgens ook echt doet.
We zijn in gesprek met de gemeente en
andere overheden, Waternet en commerciële
partijen om te kijken hoe we energie uit
ondiepe geothermie en opper vlaktewater
kunnen winnen. Want als het hier lukt, dan
kan het echt overal. Dan heef t vanaf 2030 nie -
mand meer een excuus om niet klimaatneu -
traal te zijn."
Slingerapen
Mager: "We zijn nu al bezig een nieuw Artis-
gebouw fossielvrij te maken; de slingerapen
hebben de primeur. Zij zullen vanaf volgend
jaar in een zelf voorzienend onderkomen met
een thermisch dak van Triple Solar leven."
nr 4 december 2018 Energie + 27
p26-27 interview_artis.indd 27 30-11-18 13:24
Reacties