Anke van Hal stelde al eerder vanuit haar ervaring vast dat er veel mis gaat bij renovaties met hoge energieambities omdat er een derde succesfactor is die te vaak onderbelicht blijft: het gedrag van bewoners. Maar ze bleef de vraag krijgen of ze dit kon onderbouwen. Samen met ECN startte ze een onderzoek.

Welke mechanismen uit de gedrags- en organisatiewetenschappen kunnen worden benut om een structureel versnelde toepassing van energiereducerende concepten in de bestaande woningbouw te realiseren? Dat was de vraag die centraal stond in het onderzoek. Deze vraag werd opgedeeld in vier deelvragen.

Welke acties vormen de basis van een goede samenwerking? Uit het onderzoek blijkt dat het voor organisaties goed is om de bewoner te leren kennen en andersom. “Wanneer je tijd neemt om elkaar te leren kennen, ontstaat er vertrouwen, een gelijkwaardige relatie en een veilige omgeving”, vertelt Van Hal. “Ook is het belangrijk om mandaat te regelen binnen de organisatie en eventueel derden te betrekken.”

Organisatiepsycholoog Margriet van Lidth de Jeude voegt daar nog een aantal gedragsmechanismen  aan toe. “Zo is er de groepsattributiefout: de neiging van mensen om de eigenschappen van één groepslid te beschouwen als karakteristiek voor een hele groep. Bijvoorbeeld: bouwers zijn geldbelust!” Ook blijkt dat mensen eerder bereid zijn om eerder ja te zeggen tegen grote stappen als ze eerder een klein stapje hebben gezet. “Vraag bewoners voorafgaand aan een renovatieproject bijvoorbeeld om bij een bijeenkomst de deelnemerslijst bij te houden.”

De tweede deelvraag richtte zich op het centraal stellen van bewoners, hoe ziet dat eruit? Van Hal: “Behandel bewoners zorgvuldig als meebeslisser en betrek hen zo vroeg mogelijk bij het project. Het liefst al in de fase van ideevorming. Borg ook hun belangen bij de start, tijdens en na oplevering.”

Ook Volgens Van Lidth de Jeude is autonomie (zelfbeschikking) een belangrijke menselijk. Verandering van autonomie heeft een grote impact op de motivatie van mensen. Daarnaast hebben professionals vaak last van ‘expert bias’, “Het is soms lastig voor te stellen dat de ander niet de kennis heeft die jij hebt. Stap daarom eens uit je rol en vraag jezelf af ‘Hoe vertel ik dit aan tante Toos’?” vertelt Van Lidth de Jeude.