1 Nul op de mens of nul-op-de-meter? 4-3-2014 Flinke discussie over het spanningsveld tussen duurzaamheid en energie voerde de boventoon van Rendakaffee op 27 februari. In verschillende renovatieconcepten zoals De Stroomversnelling, ligt de nadruk op energiebesparing terwijl bewoners juist vaak waarde hechten aan andere duurzaamheidsaspecten als comfort en gezondheid. "Gaat het om nul op de mens, of nul-op-de-meter", vroeg presentatrice Eva-Marije Smit zich hardop af. Tekst Joop van Vlerken Veertig professionals hebben zich in Caf? CinQ in 's-Hertogenbosch verzameld voor een uitverkocht Rendakaffee over energiebesparing en verduurzaming. Dit thema is aangedragen door Renda-partner Verweij Houttechniek. "De focus op energie is belangrijk, 2 maar ook andere dingen zoals comfort en luchtkwaliteit zijn relevant", licht Erwin Keizer, accountmanager bij de fabrikant, het thema toe. Terwijl buiten de eerste carnavalsvierders al aan hun feest in Oeteldonk beginnen, wordt er binnen serieus gediscussieerd. "Duurzaamheid is gewoon beter te verkopen als de nadruk wordt gelegd op energie- besparing", reageert Theo van der Meijden van Reynaers Aluminium op de eerste stelling van het Rendakaffee. Die luidt: `Corporaties leggen te veel nadruk op energiezuinig renoveren en hebben te weinig oog voor andere duurzaamheidsaspecten'. Bart Kruining van Ballast Nedam is het met Van der Meijden eens. "Met De Stroomversnelling hebben we voor energiebesparing gekozen. Dat komt voort uit de economische situatie, omdat je met energie tegelijkertijd ook geld bespaart. Maar comfort en andere zaken worden vanzelf beter als je energiebesparing realiseert." Kruining reageert als door een bij gestoken op de stelling `Corporaties willen wel energiemaatregelen nemen, maar zijn niet ge?nteresseerd in problemen van bewoners zoals vocht en tocht'. "Wat wil je bereiken met deze stelling? Iedereen is er juist mee bezig om het voor bewoners zo goed mogelijk te doen", zegt hij fel. Vrijwel niemand van de aanwezigen is het met de stelling eens en er klinkt gemor onder de bezoekers. Maar Nelleke Nelis van VACpunt Wonen herkent er toch iets in. "Ik geloof wel in de goede intenties van woning- corporaties. Maar het zou beter zijn als ze het probleem van de huurder centraal zetten", zegt zij. Kennisniveau bewoners Na een kort muzikaal intermezzo kunnen de bezoekers een kant kiezen voor de derde stelling van het Rendakaffee: `Corporaties betrekken de huurder niet of nauwelijks bij de keuze van energiezuinige installaties.' Jetske Thielen, werkzaam bij Futura, pleit ervoor om bewoners hier meer zeggenschap in te geven. Maar daar is niet iedereen het mee eens. Koen Vermeer van Heijmans heeft als projectleider bij verschillende renovatieprojecten gemerkt dat als je bewoners de keuze geeft, ze vaak voor de minst uitgebreide optie gaan. Paul Uppelschoten van Huybregts Relou twijfelt aan het kennisniveau over installaties bij bewoners. "Mag je van bewoners verwachten dat ze zo veel kennis hebben dat ze een weloverwogen keuze kunnen maken? Om die kennis te vergroten zijn wij bezig met bewijswoningen. Hier laten we bewoners zien hoe installaties werken en wat het oplevert", vertelt hij. Dat vindt WonenBreburg- medewerker Nina Viegers een goed idee. Ze reageert: "Je moet bewoners wel laten zien wat de consequentie van keuze is." Nelis vindt dat corporaties en aannemers wel wat meer hun best mogen doen om bewoners uitleg te geven over installaties. "Wij maken het mee dat na een renovatie 80% van de bewoners de handleiding van de installatie niet heeft ontvangen", weet zij. 3 Onvoldoende geld voor duurzaamheid De laatste stelling van het Rendakaffee maakt de tongen in Caf? CinQ los: `Aannemers laten zich leiden door kostenreductie en houden bij materiaalkeuze in renovaties te weinig rekening met duurzame productiemethoden.' De meeste aannemers zijn het niet met deze stelling eens, maar Bart Knaapen van KnaapenGroep herkent het beeld wel. "Het gaat niet alleen om aannemers, maar om de hele keten. We maken er op dit moment onvoldoende geld voor vrij." Geert Kamps, werkzaam bij Wienerberger, geeft een voorbeeld van hoe het soms kan misgaan met hergebruik van materialen. "Wij hadden het idee om bij een bepaald project de gesloopte stenen te vermalen en te hergebruiken. De aannemer had ze echter al naar de stort gebracht." Uppelschoten brengt in dat duurzaamheid vanzelf wordt toegepast als je de aannemer ook verantwoordelijk maakt voor het onderhoud. "Als je afspreekt dat een aannemer na de renovatie ook voor twintig jaar het onderhoud moet doen, denk hij wel wat beter na over de materialen die hij gebruikt", verwacht hij. Vermeer bevestigt dat: "Er wordt nog te veel naar de korte termijn en de kosten gekeken. Dat bevordert duurzaamheid niet." Volgens Pim Foppele, die werkt bij Winket bv, moeten bouwers afgerekend worden op milieulasten. "Als je moet betalen voor vervuiling, zal je eerder duurzaam gedrag vertonen. Dan gaat de markt het vanzelf oplossen", denkt hij. Stijging van comfort Duurzaamheid en energie kunnen goed samengaan. Dat is ??n van de conclusies van het Rendakaffee en de afsluitende netwerkborrel. Volgens verschillende bezoekers leidt energiebesparing bijvoorbeeld ook tot een significante stijging van comfort, ??n van de duurzaamheidsaspecten die bewoners het allerbelangrijkst vinden.