Dé regiecorporatie bestaat natuurlijk niet. Het was en is in mijn ogen nog altijd een heel bruikbaar denkmodel. In de extreme vorm zoals beschreven in de notitie Regiecorporatie 2.0 (Aldert Dreimüller, Vincent Gruis en Cor Snoeijs, juli 2013): “een maatschappelijke verhuurder die al haar uitvoerende activiteiten uitbesteedt aan marktpartijen”. En uitvoeren moet je dan ruim nemen. Het standpunt van Aedes inzake de regiecorporatie was als volgt geformuleerd (Bestuursvergadering Aedes, 8 oktober 2013): De regiecorporatie is een extreem op het continuüm van organisatiemodellen voor woningcorporaties. De maatschappelijke onderneming die alles in eigen beheer heeft, is daarbij het andere uiterste. Aedes onderschrijft de noodzaak dat woningcorporaties de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk inzetten en verwelkomt iedere bijdrage hieraan. De regiecorporatie is te beschouwen als een interessant denkmodel voor de inrichting van een organisatie, maar in extreme vorm geen levensvatbare optie.

Regiecorporaties bestaan niet, regisserende opdrachtgevers wel. Wat blijft is dat regie een moeilijk woord is, met vele bijna tegengestelde betekenissen. Volgens Van Dale is regie bij film, toneel, radio en tv het geven van aanwijzingen over de wijze waarop de tekst door de spelers wordt gesproken, de bewegingen die zij maken, de belichting, het decor e.d. Dat wordt niet bedoeld met regisserend opdrachtgeverschap. De opdrachtgever wil juist afstand bewaren, werken met functionele of prestatie-eisen in plaats van beschrijvende, niet sturen op de wijze waarop maar op het eindresultaat.

De kernvraag is hoeveel afstand de regisserend opdrachtgever neemt van marktpartijen. Kan regisserend opdrachtgeverschap samengaan met samenwerken, b.v. meedenken over gewenste oplossingen en klantgerichte processen? Is de opdrachtgever sparringpartner van de aanbodketen die op zoek gaat naar antwoorden op de vraag? Moet dat, is dat gewenst? Soms wel, soms niet, denk ik. Bij een echte regiecorporatie is daarvoor geen menskracht. In een volkomen aanbodmarkt van conceptuele nieuwbouw en renovatie blijft de rol van de vrager beperkt. De corporatie koopt (of least) een woningproduct-prestaties-combinatie uit het boekje of van het scherm; maatwerk is beperkt. Een volkomen aanbodmarkt bestaat evenmin als de regiecorporatie.

Regisserend opdrachtgeverschap en samenwerken is een zoektocht tussen opdrachtgever en markt. Belangrijk is dat je weet wat je aan elkaar hebt en van elkaar mag verwachten.