Het ontbreekt in de sector nog wel eens aan een heldere visie op aanbesteden. Veel corporaties experimenteren met verschillende vormen van functioneel aanbesteden. Daardoor ontstaat een wildgroei van aanbestedingsvormen. Tijdens de Renda Workshop Lessen uit de aanbestedingspraktijk staken corporatiemedewerkers, bouwers en adviesbureaus de koppen bij elkaar om de knelpunten bij diverse aanbestedingsvormen te bespreken.
Voordat de gasten in groepjes uiteen gingen, kregen ze eerst een mini-college over de verschillende aanbestedingsvormen van Jean-Paul Roegies van Inkoopmeesters. Hierbij werd onderscheid gemaakt tussen de vormen technisch, functioneel en best value.
| Technisch | Functioneel | Best value | |
| Vorm | Inkopende partij beschrijft precies wat de markt moet doen (bestek). Markt concurreert op prijs. | Inkopende partij beschrijft resultaten. Markt draagt oplossing aan. Inkopende partij vindt daar iets van. | Inkopende partij beschrijft doelstelling en zoekt de beste marktpartij om die doelstelling te realiseren. Marktpartij is verantwoordelijk voor de oplossing. |
| Wanneer kiezen? | Als je weet wat je wilt, zelf de expertise in huis hebt en bereid bent het ontwerprisico te dragen. | Als je weet welke resultaten je wilt bereiken en inzichten uit de markt wil gebruiken voor hoe je die resultaten het beste kunt bereiken. | Als je weet welke doelstellingen je nastreeft en erkent dat je geen expert bent van hetgeen je inkoopt. |
In de praktijk komt het erop neer dat technisch aanbesteden en best value uitersten zijn en dat functioneel alles is wat daar tussenin valt (zie kader). Van oudsher wordt er in de corporatiesector veel op prijs aanbesteed (technisch). Met het verdwijnen van veel technische kennis bij corporaties komt er steeds vaker aandacht voor de tussenvorm, waarbij de kennis nadrukkelijker in de markt wordt gezocht. Corporaties zijn nog wel bevreesd om het helemaal aan de markt over te laten en te kiezen voor Best Value.
Bij functioneel aanbesteden is het aan de opdrachtgever om de oplossingen die de markt aandraagt te beoordelen. Daarvoor kun je als opdrachtgever - naast prijs - een oneindige lijst van gunningscriteria opstellen om de kwaliteit van de inzending aan af te meten. Duurzaamheid, bewonerscommunicatie en -overlast hebben de laatste jaren aan importantie gewonnen, maar eigenlijk kun je alles dat samenhangt met de opdracht en te beoordelen is, meewegen. Het valt onder goed opdrachtgeverschap dat deze criteria op voorhand worden gedeeld. Als opdrachtgever heb je de verantwoordelijkheid om de juiste randvoorwaarden te scheppen voor opdrachtnemers. Daarbij is het belangrijk dat je consequent bent. Wanneer je stuurt op resultaat, bemoei je dan niet met de inhoud.
In werkgroepen werd vervolgens een praktijkcasus uitgewerkt. Hierbij was het de bedoeling dat de deelnemers de voor- en nadelen van diverse aanbestedingsvormen zouden beschrijven bij een fictieve casus (label A-renovatie). Hieruit werden de volgende voor- en nadelen gedestilleerd.
| Voordelen | Nadelen | |
| Technisch |
|
|
| Functioneel |
|
|
| Best value |
|
|
Conclusie op deze middag lijkt dat functioneel aanbesteden voorlopig de toekomst heeft. Best Value lijkt daarbij nog een stap te ver. Roegies: “Er zijn al corporaties die zeggen dat ze op best value aanbesteden, maar stiekem is er dan toch sprake van een vorm van beoordeling op bepaalde criteria. Dan blijft het toch functioneel.”
Reacties