In een ontwerp komen veel belangen bij elkaar: esthetiek, techniek, geld, landschap, tijd. Maar ook de wens van de eindgebruiker. In een nieuwbouwsituatie kun je hem vaak niet leren kennen, maar bij renovatie zit hij automatisch aan tafel. De architect moet vanuit zijn expertise degene zijn die al deze belangen verenigt. Hij moet hiervoor de breedte met de diepte verbinden en niet voor bouwmeester spelen. Daarmee vervalt het ‘archi’ (opperste) en blijft een ‘tect’ over. Als deze ‘tect’ in staat is om complexe belangen een plek te geven in een ontwerp, krijgt hij ontwikkelingen aan de gang en houdt de vaart erin. De archi-tect wordt actie-tect!

Elke maand vertraging tijdens de projectontwikkeling brengt faalkosten met zich mee. De snelheid waarmee een project door de besluitvorming komt, hangt af van de mate waarin tijdens de projectontwikkeling ingespeeld kan worden op veranderende inzichten. Deze veranderen vaak op het moment dat het ontwerp concreet op tafel komt. In deze situatie blijkt steeds meer dat een architect geen meerwaarde kan toevoegen als hij alleen voldoet aan van tevoren gegeven randvoorwaarden. Een actietect daarentegen helpt om randvoorwaarden tijdens het ontwerp te formuleren en op te stellen. Hiervoor is een anticiperende houding van de actietect en openheid van de opdrachtgevende partijen nodig. Het gevolg is een ontwikkelproces waarin snel kan worden geschakeld en hobbels worden uitgevlakt.

De gebruiks- en activiteitskosten van een gebouw tijdens de exploitatie zijn een veelvoud van de bouwkosten. Verhuurbaarheid en mogelijkheden voor duurzame aanpassingen hebben niet alleen te maken met een zo flexibel mogelijke bouwstructuur. Ervaring leert dat de motivatie om een gebouw te hergebruiken ook te maken heeft met het onderscheidende karakter van het oorspronkelijk ontwerp. Als dat groot is wil men zich inzetten voor behoud en kan daardoor ook werkelijke meerwaarde worden gecreëerd. Een actietect neemt Vitruvius serieus en stuurt op bruikbaarheid, techniek en schoonheid.

Niet alle architecten zijn automatisch actietecten. Want dat vergt naast vakbekwaamheid ook een geïnteresseerde en betrokken houding jegens alle comakers in het bouwproces. Maar om van echte meerwaarde te zijn heeft de actietect niet alleen een rol tijdens het ontwerp, maar ook daarvoor en daarna. Deze rol moet je kunnen nemen, maar het vraagt ook het vertrouwen van de opdrachtgevende partijen. Als zij dit vertrouwen aan een actietect willen schenken, zijn de kansen om te werken aan de kwaliteit van onze leefomgeving ongekend.

Architect-partner van KAW architecten en adviseurs