De ‘circulaire koelkast’ betrof een project waarin huurders van een woningcorporatie de kans krijgen om goede en energiezuinige huishoudelijke apparaten (koelkast, wasmachine, wasdroger) voor een vaste lage prijs per maand te huren. Achter het project gaan een corporatie, een faciliterende derde en een fabrikant van huishoudelijke artikelen schuil.

De gedachte achter het project is interessant: energiezuinige apparaten verbruiken minder stroom (is beter voor het milieu) en huurders betalen voor gebruik, niet voor bezit. Na zeven jaar volgt een nieuw aanbod en neemt de fabrikant het apparaat voor recycling terug. Een sympathiek verdienmodel, maar houdt het wel voldoende rekening met veranderde (merk)wensen van huurders na afloop van de huurtermijn? Anders komt het project wel akelig dicht bij een marketingstrategie en wordt ‘klantenbinding’ wel erg beklemmend.

Nee, dan is het recente beleidsprogramma van de Europese Commissie ‘Towards a circular economy: a zero waste programme for Europe’ genuanceerder. Het omvat de ambitie voor een circulaire economie, zonder afval, en een tot 2030 verdubbelde ‘hulpbronnenproductiviteit’. Het programma bevat een baaierd aan maatregelen die zijn gericht op verlenging van productlevensduur, vervanging van moeilijk door goed te recyclen materialen, ecodesign en industriële symbiose, waarbij bedrijfstakken restproducten uitwisselen.

Het project inspireert tot een metafoor. Dient de koelkast niet gewoon tijdloos ontworpen te worden zodat na zeven jaar alleen de motor door een energiezuinigere dient te worden vervangen? En is het dierbare, bakstenen gebouw, dat na vijftien of twintig jaar niet wordt gesloopt maar wordt voorzien van een nieuwe energiezuinigere verwarmingsinstallatie, niet gewoon al een circulair gebouw? Tijd voor een circulaire! 

Directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek