“Ook energiebesparing bij de renovatie van naoorlogse woningbouwprojecten krijgt ...meer aandacht. Vooral nadat de subsidies ... zijn verhoogd en eigenaren, zoals woningbouwverenigingen, actief meewerken, neemt het aantal renovatieprojecten waarbij energiebesparing een belangrijke rol speelt, langzaam maar zeker toe.”

Dertig jaar geleden! Aan welk jaar had u gedacht zonder die vermelding? Vergelijkbare teksten vliegen ons ook nu nog om de oren. We schieten dus niet zo hard op mag je concluderen. Zeker niet als je weet dat er toen subsidies waren. Technieken waren er ook. Misschien nog niet zo geavanceerd als nu maar de aanpak van de Tilburgse flats in de wijk Reitse Hoeve uit 1984, oogt met zijn serres en zonnepanelen ook nu nog niet gedateerd.  

Wat zegt dat? Dat we het moeten opgeven? Dat het toch nooit wat wordt? Nee, zeker niet! Wat we wel op grote schaal moeten doen, is simpelweg accepteren dat de opgave niet simpel is en ook niet simpel is te maken. Dat het een complexe opgave betreft waarvoor meer nodig is dan een slimme financiële constructie en kennis van techniek. Wat we niet kunnen negeren – zo heeft jarenlang onderzoek naar de stagnatie van de energierevolutie in de bestaande woningbouw uitgewezen – is het feit dat er mensen leven in de woningen die we aan willen pakken. Mensen met emoties, die zich door meer laten leiden dan door geld alleen. En daar moeten we iets mee.

Tot zover het slechte nieuws. Het goede is, dat er heel veel kennis voor handen is die kan helpen technisch en financieel aantrekkelijke oplossingen wel tot een  succes te maken. De ervaringen uit het verleden en de kennis uit de gedragswetenschappen samen, leveren een schat aan praktische informatie op waar professionals zo mee aan de slag kunnen.  Ook dat is geen garantie voor een succes, maar ik ben ervan overtuigd dat voor wie die kennis wil benutten, de kansen daartoe aanzienlijk toenemen. 

De professionals aan wie ik dit verhaal vertel, kan ik grofweg aan hun reactie indelen in twee categorieën; zij die instemmend knikken, en zij die je gewoon ziet denken ‘allemaal leuk en aardig maar dat is me te ingewikkeld. Ik doe het wel op mijn manier, die lukt vast wel’. En ik denk dus van niet. Ik denk dat degenen die de bestaande kennis over dat wat de bewoners bezighoudt en beweegt negeren, het niet gaan redden. Hoe financieel en technisch aantrekkelijk hun aanbod ook is.

Maar waar vind je die aanwezige kennis? Op heel veel plekken. Er lopen diverse specialisten in Nederland rond op dit ‘zachte’ terrein, die zo bij projecten ingeschakeld kunnen worden. Op Nyenrode proberen we zo veel mogelijk deze ontbrekende kennis te verzamelen en te ontsluiten. Daarvoor hebben we uw hulp nodig: we hebben aannames in de vorm van vragen op onze website geplaatst en de vraag is of u die herkent. Voor zowel u als ons iets om wijzer van te worden en zo weer een stap verder te komen.

Het is de hoogste tijd om het spook te verjagen, dat succes in de bestaande woningbouw op het gebied van energiebesparing in de weg zit. Het spook van de versimpeling. ‘Moeilijk gaat ook’, was een gevleugelde uitspraak van mijn moeder wanneer ik mopperde dat iets niet meteen lukte. En dat geldt hier ook. Het is gewoon niet simpel, maar moeilijk gaat ook.

Hoogleraar Sustainable Building & Development op Nyenrode Business Universiteit en praktijkhoogleraar Sustainable Housing Transformation aan de TU Delft