Zo gaat de invoering van de Omgevingswet er zelfs vanuit dat we het samen moeten doen. Participatie is een belangrijk ingrediënt. Daar is wel een cultuuromslag voor nodig; zonder gaat het niet lukken. We zijn natuurlijk niet gewend om het als initiatiefnemers, burgers en overheid samen te doen.

Hoe moeten we dat doen? Luister dan naar de lessen van Sandra Schruijer als het gaat over samenwerkingen. Want wat onderschatten we hoe ingewikkeld dat eigenlijk is. Haar analyse is glashelder: we vergeten dat het over mensen en dus over emoties gaat. We investeren veel te weinig in de bouwstenen van vertrouwen. Met vliegende vaart willen we vooruit op een weg met te weinig fundament en soms zelfs zonder goede gedefinieerde richting. In het kort een aantal van haar tips om een samenwerking succesvoller te laten zijn.

1. Maak een goede start. Zorg voor een goede kennismaking en verken eerst het doel, bijvoorbeeld: hoe gaan we samen de wereld veroveren? Creëer de condities dat het vertrouwen gedurende de rit kan worden opgebouwd.

2. Van nature gaan we op zoek naar gelijkenissen en overlappen vanuit de beide organisaties, maar we moeten juist op zoek naar de verschillen. Anders heeft de samenwerking van de twee organisaties toch geen toegevoegde waarde. Kapitaliseer de verschillen, is haar advies.

3. Laten we even kijken naar menselijke eigenschappen. Mensen trekken toe naar bekenden, naar soortgenoten. Zonder dat we het door hebben, stereotyperen we anderen zodra ze afwijken. Weet dat het optreedt, ben je ervan bewust.

4. Het is een illusie te denken dat een samenwerking goed gaat als je aan de voorkant de randvoorwaarden definieert. Die neiging komt voort uit de angst om onze identiteit gedurende de rit kwijt te raken. Maar het leidt ertoe dat het veld van de samenwerking niet wordt verkend.

5. We willen heel snel resultaat boeken, vaak te snel. Wij grijpen naar middelen, zoals het vragen of we het met elkaar eens zijn. Maar als deze peiling vrijblijvend is, wat hebben we dan geborgd? 

Er is een reden dat er geen handboek samenwerking bestaat; je leert het namelijk alleen door het doen. We moeten vaker het experiment durven aangaan om ervaring op te doen en om ervan te mogen leren. Als kind leren we met vallen en opstaan, mag dat als volwassene niet meer?

Erna van Holland

Hoofdredacteur Renda en directeur van haar eigen bedrijf COB-WEB advies