Ik vroeg me dit af in verband met een discussie over de vrijstelling van wegenbelasting voor zuinige auto’s.  Dit geldt voor auto’s met een CO2-uitstoot onder de 110 gr/km. Hieronder vallen de verschillende hybridemodellen, waarvan de Prius wel de meest bekende is. Vanaf 2014 moeten automobilisten die in bezit zijn van deze auto’s weer gewoon wegenbelasting gaan betalen. En in één keer zie je dat er veel meer van dit soort wagens te koop wordt aangeboden. Blijkbaar is een financiële prikkel (ongeveer 650 euro per jaar) nodig om mensen voor een dergelijke auto te laten kiezen. Met het afschaffen van dit financiële voordeel wordt de aankoop minder aantrekkelijk en kiezen mensen minder snel voor dit type auto. Ondanks dat het verbruik ervan steeds lager ligt en daardoor beter is voor het milieu.

Sterker nog, ik hoorde iemand zeggen dat als er toch wegenbelasting betaald moet worden, dan liever voor een grote auto. Een groene auto met een zuinig imago is dus alleen goed als er een financiële compensatie tegenover staat. Terwijl de overheid het er juist om te doen is de minder vervuilende auto’s te promoten. Als iedereen die auto nu weer verkoopt en een meer milieubelastende auto gaat aanschaft, dan is het doel niet bereikt. Kun je die subsidie of dat belastingvoordeel dan niet beter op een andere manier inzetten?

Eenzelfde vraag speelt in de bouwsector. We hebben het in de bouw onder meer over energiebesparing, groene stroom en duurzaam bouwen. Maar welbeschouwd past de term energienota(loos?) bouwen beter; hij maakt in ieder geval duidelijk dat het niet over het milieu gaat, maar over geld. Tijdelijke regelingen zoals subsidies of vrijstellingen zorgen wellicht voor een groei op korte termijn (kijk naar zonnepanelen), maar zodra de voordelen wegvallen blijven er nog maar weinig mensen over die vanuit een ideaal voor zonne-energie kiezen.

En natuurlijk, de financiële voordelen zijn van belang. Maar die heb je vanwege een verminderd brandstofverbruik of door energieopwekking ook. De reden tot aanschaf zou eigenlijk een mix moeten zijn van beiden; ideaal en kosten. Aanschaf moet niet afhangen van een subsidie, maar zolang we als maatschappij minder belang hechten aan het milieu, is dat het gegeven. Misschien moeten we meer gaan nadenken over hoe we bewust gedrag kunnen stimuleren. Wie van ons brengt tenslotte zijn lege flessen voor 20 cent per stuk niet terug naar de supermarkt, in plaats van deze in een container te gooien? Dat vinden we heel normaal, zonder extra stimulering. Waarom moet het dan bij een auto of woning wel via subsidie?