Bedrijven worden steeds inventiever om personeel aan te trekken. Dat geldt voor alle sectoren. Kijk maar eens om je heen op de snelweg. Bijna ieder vervoersbedrijf is op zoek naar chauffeurs, of het nu om een transportbedrijf gaat of openbaar vervoer. Ook in de binnenstad zie je bij iedere winkel, café of restaurant de zoektocht naar personeel. Inmiddels beginnen we het tekort aan leraren en hulp in de zorg wel te accepteren en ook in de bouw zijn deze geluiden niet anders. Er is werk genoeg. Maar al dat werk en minder mensen om het te realiseren, dat vraagt om innovatie!

Het arbeidspotentieel in de bouw wordt al jaren gemonitord. In 2021 verscheen een rapport van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) over de verwachtingen van de bouwproductie en de werkgelegenheid. Belangrijkste conclusie was dat er op dat moment al een tekort in de bouw aan het ontstaan was van 16.000 banen, met name veroorzaakt door de natuurlijke uitstroom. Ondanks dat opleidingsaantallen weer toenamen ten opzichte van jaren daarvoor, was de uitstroom groter en bleef het tekort toenemen. Bij die aantallen was al rekening gehouden met de wens om meer woningen te bouwen. Echter de verduurzamingsopgave is daarin nog niet meegerekend! En die opgave is groot; elke bestaande woning moet voor 2050 nog minimaal één grote verduurzamingsmaatregel treffen. Dat zijn ruim 7 miljoen woningen in 27 jaar, 260.000 per jaar; 1.000 woningen per dag. Die verduurzamingsopgave vraagt om nog eens 16.000 extra arbeidsjaren. De aangescherpte ambitie van de overheid om nog in 2030 totaal 900.000 woningen erbij te hebben was ten tijde van de verschijning van het rapport nog niet uitgesproken. Dat zijn nog eens 300.000 woningen extra. Kortom: de opgave is groot en de benodigde arbeidscapaciteit schaars.

De werkende beroepsbevolking is toegenomen van 8.433.000 in 2013 naar 9.548.000 mensen in 2021, een stijging van 13%. In diezelfde periode is de omvang van werkenden in de bouwnijverheid afgenomen van 427.000 naar 412.000, een daling van 4%. Kijken we naar de sectoren werkzaam in de toeleverende (bouw)industrie (bouwtak C22-25) dan is het aantal banen daar min of meer gelijk gebleven, samen goed voor 161.000 banen. In de (bouw)industrie is het aantal werknemers aan de producerende kant dus wel constant, maar in de uitvoering, waar producten in het werk worden samengesteld tot een (woon)gebouw, niet. Het laat zien dat ondanks de groei in werkende bevolking het aantal mensen in de bouw is afgenomen, waar we eigenlijk een toename hadden verwacht.

De snelste oplossing is meer mensen werven en opleiden. Maar zo makkelijk gaat dat niet, er gaan meer mensen met pensioen dan er toetreden. Het EIB laat al zien dat er weer een stijgende lijn in het aantal (techniek)studenten zit, maar dat is niet genoeg. Er moet ook fundamenteel iets veranderen in de bouw. Nieuwe wetgeving, ambitieuze opdrachtgevers vragen veel van de nieuwe generatie vaklieden. Ambities als klimaatneutraal en circulair vragen wel degelijk iets van de skills van de vakmensen van de toekomst.