Gevelbekleding gemaakt van auberginevezels, plaatmateriaal van plantenresten, kledingafval als isolatiemateriaal: de ontwikkeling van nieuwe materialen en hun duurzame toepassingen gaan razendsnel. Een interview met ontwerper en materialenexpert Simone de Waart.

De ontwikkeling in de biotechnologie faciliteert op grote schaal innovatie, maar vorm en toepassing moeten ook kloppen. Simpel gezegd: het oog wil ook wat. De Waart zette zich al in voor duurzaamheid toen het nog allesbehalve een sexy onderwerp was: “toen ik begon, moest ik mensen echt overtuigen van het thema. Dat is nu gelukkig wel anders.”

Uit de Renda Denktank kwam naar voren dat het opzetten van een materialenbank een onderwerp is dat leeft. Krijg jij die vraag ook?
“Jazeker, maar een materialenbank is in mijn ogen nog te beperkt, het is geen toverwoord waarmee circulair bouwen ineens een feit wordt. Natuurlijk: je kunt oude kranen en expansievaten hergebruiken. Maar dat zijn producten die al áf zijn, die je meteen kunt inzetten. Het wordt veel interessanter als we kijken naar materialen die nog niet af zijn en waarvan we tonnen afvalstromen hebben: hoe kunnen die nieuwe waarde krijgen? Materiaal cascadeert, dat wil zeggen dat hoe vaker je hergebruikt, hoe minder materiaal je overhoudt om mee te werken. Het is net als een steeds kleiner rokje uit je oorspronkelijke kledingstuk knippen, dat is een uitdaging. Het is natuurlijk veel makkelijker om kant-en-klaar nieuw materiaal op maat in te kopen.”

“Voor nieuwe toepassingen van bestaand materiaal zijn creatieve geesten nodig, mensen die anders denken en mogelijkheden zien die anderen niet zien. Voor een woningcorporatie onderzocht ik B-hout uit sloophuizen. Dat kun je hergebruiken als plaatmateriaal voor akoestische panelen, als meubelpanelen, kastenwanden en tafelbladen. A-hout uit bijvoorbeeld dakspanten is makkelijker te hergebruiken, maar ook daar is een bewerking nodig: er zitten spijkers en verbindingsmaterialen in. Ook parket is een voorbeeld van heel moeilijk te verwerken materiaal met op dit moment een niet te onderschatten afvalstroom. Dat is echt een creatieve uitdaging. Ik zou dan ook eerder pleiten voor een materialenbibliotheek in plaats van een materialenbank. Geen statisch archief, maar een plek om kennis te delen die voortdurend in ontwikkeling is. Hier kan dan ook informatie over nieuwe, goede materialen die voldoen aan de duurzaamheidseisen worden toegevoegd. Er zijn inmiddels talloze goede materialen, maar ze staan nog lang niet allemaal op de radar bij corporaties en aannemers.”

Heb je daar voorbeelden van?
“Op dit moment wordt er in de bouw veel OSB-plaat gebruikt. Dat is praktisch en betaalbaar. Maar er is een goed alternatief: ecoboard. Dat wordt gemaakt van plantenresten, en verlijmd op een duurzamere biologische manier. Een ander voorbeeld is het isoleren met kledingafval en textielresten in plaats van steenwol. En natuurlijk zijn er toepassingen van hennep en vlas, dat inmiddels al behoorlijk uitontwikkeld is. Met als leuke bijkomstigheid dat het deels een Nederlands product is.”