Philipsdorp, een oud arbeidersbuurtje, werd gebouwd aan het begin van de vorige eeuw om de arbeiders te huisvesten die door Philips naar Eindhoven werden gehaald. Begin jaren negentig overwoog Woonbedrijf de 771 woningen te slopen en er nieuwbouw neer te zetten. Maar de bewoners protesteerden: zij waren gehecht aan hun karakteristieke buurt, en wilden niet dat deze gesloopt zou worden. De sloopplannen werden van tafel geveegd, en Woonbedrijf besloot te renoveren.

In vier fases werden bij alle woningen de kozijnen en dakpannen vervangen en is er HR++ glas aangebracht. Ook werden de gevels gereinigd, de buitenwanden en het dak geïsoleerd, vochtproblemen opgelost en mechanische ventilatie geplaatst. Tenslotte werden ook de keuken, badkamer, toilet en vlizotrap vernieuwd. Hiermee gingen de woningen van label D, E en F naar label A/B. Tegen huurverhoging konden bewoners kiezen voor comfortverbeteringen zoals dubbele tuindeuren in de woonkamer, het vergroten van de badkamer of het samenvoegen van slaapkamers. Gemiddeld duurde de renovatie zo’n drie maanden per woning.

Angelique Bellemakers is districtsmanager Strijp bij Woonbedrijf en was als opdrachtgever nauw betrokken bij de renovatie in Philipsdorp. “De renovatie was een hele klus en nam (inclusief voorbereiding, red) zo’n tien jaar in beslag. En dan heb je tussentijds te maken met een financiële crisis, een failliete aannemer en een omgevallen bouwkraan. Maar het is gelukt: de renovatie is begin dit jaar afgerond. Ik ben trots op het eindresultaat, vooral als mensen op straat mij aanspreken op hoe mooi het is geworden.”

De mogelijkheid voor alle bewoners om terug te keren was een van de belangrijkste pijlers in de renovatie. Tijdens de werkzaamheden in hun woning verhuisden bewoners voor ongeveer drie maanden naar een wisselwoning. “Dat heeft een enorme impact, op bewoners én de organisatie.” De wisselwoning werd inderdaad niet door alle bewoners als prettig ervaren. “Het was klein en oud, waardoor het ontzettend tochtte”, vertelt bewoner Wieteke Brocken. Uiteindelijk is ze erg blij met haar vernieuwde woning: “Door het aanbrengen van isolatie heb ik nu geen lek meer op zolder. En ik merk nu al dat mijn energierekening lager is.” De renovatie bracht ook saamhorigheid in de wijk. “Buurtbewoners hebben elkaar door de renovatie beter leren kennen”, aldus bewoner Wanda Wormser.

Inmiddels is er dan ook op initiatief van Woonbedrijf een ware ontmoetingsplek gecreëerd. In de voormalige kruidenierswinkel van Philips zitten sinds kort Het Koffiehuisje en de Buurtkeuken. In Het Koffiehuisje kunnen een kopje koffie, ontbijtje of lunch nuttigen. In de Buurtkeuken koken vrijwillige chefs elke maandag een driegangen maaltijd, waarbij bewoners voor 5 euro kunnen aanschuiven. Het is nu al een geslaagd concept. “Er kunnen 20 mensen mee eten”, vertelt Feije Oosterhof, een van de vrijwilligers. “Soms moeten we iemand teleurstellen omdat we al vol zitten. Wellicht breiden we binnenkort uit naar andere dagen.”

Met het oog op terugkerende bewoners, bleef ook betaalbaarheid belangrijk. “We vonden dat Philipsdorp beschikbaar moest blijven voor mensen met een kleine portemonnee. Dat is tenslotte de doelstelling van een corporatie”, aldus Bellemakers. Dat neemt niet weg dat mensen geconfronteerd werden met een huurverhoging, vanwege verplichte energetische maatregelen. “Alle huizen zijn naar een label A of B gegaan. Dat is een investering. Eentje die zich, als het goed is, ook voor bewoners uiteindelijk terugbetaald. Maar soms is dat lastig uit te leggen; lang niet al onze huurders zien het belang in van duurzaamheid.”

Het Eindhovense Bouwhulpgroep is als architect betrokken bij de totstandkoming van de renovatie. Architect Sandra Arts benadrukt het belang van de waardering van architectuur bij renovatie. “Uiteindelijk is architectuur een van de aspecten die ervoor zorgt dat mensen prettig wonen. Dat wordt nog wel eens vergeten in een tijd waarin de focus op de technische kant van verduurzaming ligt. Terwijl de uitstraling van een woning uiteindelijk ook invloed heeft op de duurzaamheid. Verloedering ligt op de loer wanneer het financiële aspect de boventoon voert bij renovaties. Een project als Philipsdorp heeft een positief effect op de gehele sfeer van een dorp of stad.”