Woningcorporaties staan aan de voet van een belangrijke fase in de verduurzaming van de woningvoorraad. Er moeten ingrijpende maatregelen doorgevoerd om de woningvoorraad CO2-neutraal te maken. Maar welke beleidskeuzes en -instrumenten zijn ervoor nodig om deze transitie te versoepelen? Dat onderzocht het Lectoraat Energy in Transition van de Haagse Hogeschool in het onderzoek 'gezamenlijk naar een CO2-neutrale woningvoorraad'.

De regie van de energietransitie komt vanuit de overheid, met als hoofddocument het nationale klimaatakkoord. Hierin staat dat de gemeenten plannen moeten maken voor een CO2-neutrale woningvoorraad. Deze plannen worden geformuleerd in de Regionale Energiestrategie (RES) en de Transitievisie Warmte (TvW). De RES is al geproduceerd en wordt per regio verdeeld. De TvW wordt gecreëerd door de gemeenten zelf. Centraal hierbij staat het aanwijzen van wijken die al voor 2030 van het gas losgaan. Vervolgens wordt een plan uitgewerkt met de mogelijke warmte-alternatieven. Maar niet alle gemeenten zullen al zo ver zijn. 

Dat niet alle gemeenten een idee hebben wat ze gaan doen om de woningen van het gas af te krijgen is al langer bekend. Maar afwachten versoepelt de energietransitie niet. Het wordt daarom steeds belangrijker dat corporaties naar hun eigen positie gaan kijken in deze transitie en hier beleid voor opstellen.

Om te onderzoeken wat er aan beleid nodig is voor de woningcorporaties om een CO2-neutrale woningvoorraad te realiseren is er een onderzoek gestart door het lectoraat Energy in Transition aan de Haagse Hogeschool. Mede doordat de energietransitie veel verschillende aspecten kent is het belangrijk om beleid te creëren en een daadwerkelijke realisatie van een CO2-neutrale woningvoorraad te bewerkstelligen. Momenteel is er echter geen overzicht van beleidsinstrumenten om de woningvoorraden van corporaties in 2050 CO2-neutraal te maken.

Het onderzoek is samengesteld uit drie analyses: een analyse van een case study (Beveland Wonen in Zeeland), een analyse van de koplopers en een analyse van de missing gaps. De analyses zijn gemaakt aan de hand van interviews en literatuuronderzoek. 

Case study
De basis van het onderzoek ligt bij een case study van woningcorporatie Beveland Wonen. Deze corporatie heeft ongeveer 10.500 woningen, verspreid over vijf gemeenten in de provincie Zeeland. Binnen de case study is gekeken welk beleid Beveland Wonen heeft omtrent het CO2-neutraal maken van de woningvoorraad. Op basis van interviews met medewerkers van Beveland Wonen en de gemeenten waar zij actief is, is onderzocht hoe de beleidsinstrumenten binnen deze corporatie worden uitgewerkt. Er is onder andere gekeken naar de positie van de stakeholders, de kenmerken van de woningvoorraad, de positie van de case study binnen de sector en de financiële situatie van Beveland Wonen.

Koplopers
De tweede analyse van het onderzoek betreft de koplopers: de meest vooruitstrevende corporaties als het gaat om de energietransitie. De twee belangrijkste koplopers in het onderzoek zijn Woonstichting ‘thuis en Brabant Wonen. Bij de selectie van de koplopers is er wederom een analyse gemaakt op basis van de beleidsinstrumenten zoals deze bij de corporaties zijn uitgewerkt. Ook is er een analyse gemaakt van de Aedes Benchmark.

Missing Gaps
Tot slot is er een workshop georganiseerd om de deelconclusies en verdere behoeftes te meten van de sector. Bij deze workshop waren verschillende partijen betrokken: mensen van Beveland Wonen en de gemeenten waarin zij actief zijn, experts en een aantal koplopers. Op basis van de resultaten van de eerdere analyses gingen de verschillende partijen de dialoog aan tijdens de workshop.