columnnr 3/4 juni 2012 Energie+ 5column colofonSmart grid of off-grid?Ons elektriciteitsnetwerk wordtlangzaam slimmer. Ingenieurswerken hard aan tweerichtings-verkeer. Niet langer gaat de stroom alleennaar de klant. Het kan ook de andere kantop, terug het netwerk in. Met zonnepane-len op het dak of micro-warmtekracht inde schuur houden huishoudens elektrici-teit over. Slimme technologie is nodig omde onderling botsende energiestromenop elkaar af te stemmen. De digitaleinformatie kan gelijk benut worden om deklant energiebewuster te maken. Daarvanis de slimme meter een bescheidenvoorbode.De beloften van smart grids zijn groot. Denetten worden effici?nter. Dat betekentmeer concurrentie op het net en minderCO2-uitstoot. Huishoudens krijgen eenlagere energierekening. Hernieuwbareenergie zoals zon, wind en biomassa isbeter in te passen. En de introductie vande elektrische auto, die thuis opgeladenwordt, gaat makkelijker. De netwerkintel-ligentie vertelt de klant wanneer een kWhhet minst kost.De bedrijfsbelangen rondom smart gridszijn even groot als de vergezichten.Natuurlijk zien de ICT-sector en elektro-nica-industrie er brood in. Exportporte-feuilles kunnen groeien. Ook de fabrikan-ten van elektrische auto's zijnge?nteresseerd. De overheid verwachtmeer omzet en meer banen. Maar vaakwordt in dit kennis- en innovatieverhaalhet enorme bedrijfsbelang dat denetwerkbeheerders en energieleveran-ciers bij smart grids hebben, vergeten.Stelt u zich een off-grid levensstijl voormet zelfopwekking en recycling. Datbetekent: je huis goed isoleren, zuinigleven en de energie die je nog nodig hebt,zelf oogsten. Is dat vergezocht? In deVerenigde Staten komt het voor. Samenmet de buren breiden we ons huisnetwerklangzaam uit. Wat we over hebben,leveren we aan de buren en andersom.Dus loont het om verbindingen aan teleggen. Elektriciteitskabels komen van debouwmarkt en worden dwars door deachtertuinen gelegd. In die rare punt vanhet perceel plaatsen we grote batterijen,om ook stroom op te kunnen slaan. En wekopen een buffervat, voor als we warmteover hebben. Afval gaat op de compost-hoop, of in de bio-installatie.In dit alternatieve vergezicht valt voorenergieleveranciers geen droog brood teverdienen. Ook netwerkbeheerders zijnniet meer nodig. Want er is geen aanslui-ting en geen energierekening. Burenregelen onderling hoe zij de kosten enbaten verdelen. Maar veel zal gaan metgesloten portemonnee. Ongetwijfeld zaleen nieuwe markt ontstaan van adviseursen onderhoudsmensen die aan dezelokale economie?n een goede boterhamverdienen. Dat betekent dus big business,maar niet voor de bestaande energiebe-drijven.Dat leveranciers en netbeheerdersburgerinitiatieven zouden frustreren omhun hachje te redden is niet aan de orde.Wel verstevigt de gevestigde orde zijngreep. Slimme meters vertellen netbe-heerders wat er thuis gebeurt. Energiele-veranciers verleiden de klant metterugleververgoedingen en onderhouds-contracten die veel gedoe uit handennemen. Voor deze partijen is het Haagselobbycircuit dagelijkse kost. Daar komtde belofte van energiebesparing, inpas-sing van veel meer hernieuwbare energieen het opstuwen van elektrisch rijdenhandig van pas. De argeloze consumentwordt hiermee niet empowered. Jan, Jansen hun zonnepanelen worden juistafhankelijker van de grote energiespelers.Er is maar ??n conclusie: het idee vanPower to the People is met smart gridsverder weg dan ooit.Jurgen Ganzevles is senior onderzoekerbij het Rathenau Instituut.HoofdredactieJacques KimmanVak- en eindredactieJoop van Vlerkenenergieplus@aeneas.nlAan dit nummer werkten mee:Dieuwke Bakker, Mart Bles, Martijn Blom, Nicole Bosch,Jurgen Ganzevles, Rob Hoekstra, Benne Holwerda, Martinede Leeuw, Matthijs van Leeuwen, Martijn Messing, LayanaMokoginta, Heidi Nachtegaal, Han Slootweg, Leonie vander Steen, Herman Jan Wijnants, Michel van Zuthpen.Uitgave?neas, uitgeverij van vakinformatie bv, Postbus 101,5280 AC Boxtel, T 0411 650085, F 0411 650080www.aeneas.nl, mail@aeneas.nlMedia-adviesTomas van Wanrooij (t.vanwanrooij@aeneas.nl)en Hanneke Schaap (H.Schaap@aeneas.nl)LezersserviceE lezersservice@aeneas.nl, T 0411 650083Vormgeving en productieInpladi bv, CuijkAbonnementen in 2012Jaarabonnement (vakblad + online) 110,00Jaarabonnement Energie+ online 100,00Proefabonnement (2 maanden vakblad + online) 31,00Studentenabonnement (vakblad + online) 31,00Losse nummers 19,50Alle prijzen zijn exclusief btw. Buiten Nederland geldteen toeslag voor extra porto. Abonnementen lopen perjaar en kunnen elk gewenst moment ingaan. Opzeggenmoet altijd schriftelijk gebeuren, uiterlijk twee maandenvoor de vervaldatum. Indien u het abonnementsgeld be-taalt d.m.v. automatische incasso ontvangt u 3%korting op bovenstaande tarieven.ISSN 1871-9627Voorwaarden? ?neas, uitgeverij van vakinformatie 2011. Niets uit dezeuitgave mag worden overgenomen zonder toestemmingvan de uitgever. De algemene publicatievoorwaarden vande uitgever worden verondersteld bij de auteur bekend tezijn en zijn op aanvraag beschikbaar. Hoewel de grootstmogelijke zorg wordt besteed aan de inhoud van het blad,zijn redactie en uitgever van Energie+ niet aansprakelijk voorde gevolgen, van welke aard ook, van handelingen en/ofbeslissingen gebaseerd op de informatie in deze uitgave.Niet altijd kunnen rechthebbenden van gebruikt beeld-materiaal worden achterhaald. Belanghebbenden kunnencontact opnemen met de uitgever.