Haar gympjes zijn smerig van de aangekoekte tomatenprut. Ze is direct uit haar werk in de tomatenkas zonder avondeten gaan rondrijden in de omgeving. De Poolse arbeidsmigrante is op zoek naar een huis. De afgelopen vier maanden heeft ze al drie keer moeten verhuizen, telkens zonder dat het uitzendbureau uitlegde waarom. Zij heeft gehoord dat werknemers van de ene tomatenkas niet mogen inwonen bij werknemers van een andere tomatenkas om het risico op ziektespreiding te voorkomen. In elk geval was het ene huis nog slechter dan het andere. Vooral dit laatste huis lekte aan alle kanten en was ontzettend smerig. Zij had pas alles schoongemaakt en zelf de schoonmaakmiddelen betaald. Nu moet zij er binnen 36 uur weg. De vervangende huisvesting die het uitzendbureau haar aanbiedt, nog steeds tegen 63 euro per week, is onacceptabel: een bed op de zolder van een schuur samen met drie onbekende mannen. Zij is nerveus. Ze durft niet meer bij het uitzendbureau aan te kloppen of te klagen omdat ze bang is ook haar baantje (à 4,45 euro per uur) te verliezen. Maar morgen staat ze op straat.

Slechte huisvesting is nog altijd hét probleem rond arbeidsmigratie vanuit Midden- en Oost-Europa. De arbeiders betalen hoge huren voor slechte huisvesting. Andere misstanden die in Nederland voorkomen, zoals slechte arbeidsomstandigheden, onderbetaling, overwerk en ontbrekende ziekenzorg, worden effectiever aangepakt. Ondanks stevigere handhaving in de meeste gemeenten zijn de tien matrassen in een eengezinswoning en de caravans in een donkere schuur nog geen verleden tijd.

Er is een aantal redenen waarom huisvesting van arbeidsmigranten problematisch is. Ten eerste wordt er niet alleen geld verdiend aan de arbeid van MOE-landers, maar ook aan hun huisvesting. Een tweede probleem is dat de werkgever meestal ook de huisvester is en daarmee een onevenredige machtspositie heeft ten opzichte van de werknemer. Die komt dan in een afhankelijkheidsrelatie terecht die heel onaangenaam kan zijn, getuige het verhaal van de Poolse arbeidsmigrante. Ten derde worden er structureel te veel mensen in een huis geplaatst.

Diverse gemeenten in Limburg kondigden de laatste tijd aan de werknemers uit Polen en andere MOE-landers te vragen zich permanent in hun gemeente te vestigen. In een Noord-Limburgse gemeente wordt de komende vijf jaar vier basisscholen gesloten omdat de klassen steeds leger worden. Ook andere Limburgse gemeenten hopen de krimp, vergrijzing en gevolgen daarvan voor de leefbaarheid het hoofd te bieden door MOE-landers – momenteel zo'n 20.000 in Limburg – te verleiden zich er permanent te vestigen.

Manager Innovatie, Kennis & Strategie Wonen Limburg