Maar bij de uitwerking van de plannen valt mij op dat er soms sprake is van veel techniek en weinig bouwkwaliteit. De Trias Energetica lijkt te hebben afgedaan. ‘Energie is er voldoende, dat wekken we lokaal op’, is de redenering.

Natuurlijk, het aanbod van zonne-energie is overweldigend en per saldo ruim voldoende voor de vraag. Zelfs als de economie wereldwijd weer zeepbelachtige groei gaat vertonen, die we niet met schaliegas maar met duurzame energie gaan faciliteren. Het blijft echter een balanssituatie. Het faseverschil tussen aanbod en vraag blijft bestaan, zowel in de jaar- als in de dagcyclus. Dat betekent altijd uitruil, opslag, netbelasting, verrekening, rendementsverlies, noem maar op. Het is niet erg, het is technisch uitdagend en een bron van veel nieuwe verdienmodellen.

Maar wat betekent het voor de eindgebruiker? Linksom of rechtsom komt het neer op kosten. En daarmee wordt het energieconcept afhankelijk van de tariefstelling van de energieleveranciers, de spelregels van de netbeheerders, en de wisselende prioriteiten van de politiek. Het feit dat je energie opwekt als je het niet nodig hebt, en gebruikt als je het niet ter beschikking hebt, impliceert altijd een kostenpost. In het meest ideale geval is dat een eenmalige investering in een nog te ontwikkelen lokale superaccu of fysiek opslagsysteem. Bijvoorbeeld duurzame energie opslaan door gebruik te maken van zwaartekracht. Prachtige beelden levert dat op, met een hoog ‘Das-gehalte’, voor wie zich de fantastische getekende toekomstbeelden van Rudolf en Robbert Das nog voor de geest kan halen. ‘Quest-niveau’, voor de jongeren onder ons.  

De mooiste basis onder energieneutraliteit blijft toch de energie die je niet nodig hebt. En daar is nog zo veel winst te halen, juist in de gebouwde omgeving. Want een goed gebouw zou je niet of nauwelijks hoeven koelen of verwarmen en kun je prima energiebewust ventileren. Maar dan moeten we ons wel meer bewust worden van de rol van oriëntatie, ontwerp, isolatie en niet te vergeten luchtdichtheid. Als we zover zijn, maak je robuuste oplossingen en maak je de eindgebruiker onafhankelijk van de waan van de dag.  

Energiezuinigheid begint altijd met vraagbeperking. Dat is het echte laaghangende fruit. Om in de termen van de Trias Energetica te blijven: vergeet de eerste stap niet!  

Senior adviseur Nieman Raadgevende Ingenieurs