Voor biobased materialen spelen hernieuwbaarheid en de netto CO2-emissie een rol. Bij vernieuwbare grondstoffen wordt al snel gedacht aan biotische materialen (hout, vlas, riet) of aan fluxen (wind- of zonne-energie). Maar in essentie gaat het om iedere grondstof waarvan het verbruik niet leidt tot uitputting van de natuurlijke voorraden. De EZ-catalogus ‘Biobased bouwmaterialen’ benoemt minerale bouwcomposieten zoals vezelcement of gipsvezelplaat omdat daar biomassa aan is toegevoegd, maar ook leem en klei. Logisch, want onderzoek door Deltares toonde aan dat het gebruik van klei lager of gelijk is aan het niveau van aanvulling. Conclusie: rivierklei is een vernieuwbare grondstof.

De Biobased Economy infosheet van de Animal Sciences Group van Wageningen UR, kent hernieuwbare grondstoffen pas die status toe als sprake is van regionale productie, verwerking en transport, de mogelijkheid tot hergebruik en als de winning niet nadelig is voor het landschap. Kleiproducten voldoen aan al deze voorwaarden. Sterker nog, kleiwinning geldt als dé groene motor voor nieuwe riviernatuur. Niet zonder reden ondervindt deze waardevolle en hoogwaardige nieuwe natuur stevige bescherming (Natura 2000, EHS).

En dan die netto CO2-emissie. Vrijwel alle onbehandelde biobased materialen zijn zeer gevoelig voor weersinvloeden als vocht, uv-licht en wind. Om beter gewapend te zijn tegen de zware condities bij buitentoepassingen als gevel, dak of straat, wordt klei gebakken en worden producten met biomassa (periodiek) verduurzaamd of bijvoorbeeld thermisch gemodificeerd. Hierdoor vervagen de verschillen tussen de netto CO2-emissies die toerekenbaar zijn aan de materialen. Dat wordt nog sterker als de emissies worden omgeslagen over de geautoriseerde gemiddelde levensduur: voor (straat)baksteen 125 jaar en voor de keramische dakpan 100 jaar.

Gordon Gekko zocht de grenzen van de ethiek en nam het met de waarheid niet zo nauw. De waarheid voor een duurzame samenleving, is dat juist bij bouwkeramiek de in het verleden behaalde resultaten een garantie voor de toekomst bieden.

Directeur vereniging Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek