Nu durf ik te stellen dat we de rode draad van het antwoord op die vraag te pakken hebben: dat succes wordt voor een groot deel bepaald door factoren die vooral op techniek en financiën georiënteerde professionals, vaak over het hoofd zien of op voorhand als onbelangrijk beschouwen. En: door de opgave te verbreden van sec energiebesparing naar integrale kwaliteit (‘een fijne wijk’), neemt de kans op succes toe.

Wat die succesfactoren zijn, hoe je ermee omgaat en hoe je tot een fijne wijk komt; de onderzoeken leidden tot heel veel concrete actie- en aandachtspunten. En die constatering  leidde vervolgens tot een nieuwe focus in ons werk. Want hoe vraag je aandacht voor wat velen niet zien en hoe geef je prioriteit aan dat wat vaak als onbelangrijk wordt beschouwd? En hoe bereik je de drukbezette professionals die helemaal niet weten dat ze op deze informatie zitten te wachten?

Ook op die laatste vraag denken we, met hulp van heel veel anderen, een goed antwoord te hebben gevonden. Namelijk door mensen op een laagdrempelige wijze hun persoonlijke kennisbehoefte op dat vlak te laten ervaren. En dus zijn wij begonnen ons onderzoeksmateriaal samen te ballen tot concrete, laagdrempelige programma’s van soms maar een halve dag. Programma’s die de breedte van de oplossingsrichtingen laten zien, maar die vooral ook de persoonlijke behoefte naar bepaalde kennis expliciet maken. De Reality Game ‘Energiebesparing bestaande woningbouw’, die we recent op de Renovatiebeurs hebben gelanceerd, is een concreet voorbeeld van een dergelijk programma.

Maar nu heb ik dus haast. Een gevoel dat het directe gevolg is van een simpele confrontatie tussen mijn e-bike en ik en een onverwachts openslaande autodeur. Ik ben wat gekreukeld geraakt en dat zet aan het denken. De ‘wat als’-vraag hield me vooral kort na het voorval erg bezig. Wat als ik bijvoorbeeld niet meer had kunnen werken, was ik dan tevreden geweest met wat ik tot nu toe heb bereikt? Het antwoord was duidelijk een ‘nee’. Want onderzoeksresultaten die de praktijk niet bereiken zijn eigenlijk zinloos, constateerde ik. En we zijn wel op weg naar de praktijk maar we zijn er nog niet. Er zit nog veel te veel materiaal uitsluitend in de hoofden van mij en mijn directe collega’s. Dat is dus niet goed overdraagbaar en bovendien zijn we met veel te weinig mensen om echt verschil te maken. Terwijl dat is wat we willen.

En nu door een relatief klein voorval mijn gevoel van kwetsbaarheid is toegenomen en het gevoel zeeën van tijd te hebben is afgenomen, heb ik haast. En daarom grijp ik waar mogelijk mijn kans om mensen te informeren over mijn behoefte onze kennis te verspreiden. Niet alleen direct in concrete projecten, maar ook indirect via individuele personen die het leuk vinden om met ons en onze kennis aan het werk te gaan. Ik zoek daarom mensen om dat wat wij hebben ontdekt (betreffende het transformeren van bestaande woningen en wijken naar ‘fijne’ en energiezuinige verblijfplekken) mee te kunnen delen. Persoonlijk of groepsgewijs en wel of niet gekoppeld aan een concreet project.

Als wetenschapper formuleerde ik de hypothese dat onze onderzoeksresultaten bijdragen aan succes van wijk- en woningtransformaties. Maar zonder toetsing van die hypothese is er sprake van half werk. En ik wil pas bij ‘heel werk’ weer van een fiets vallen (of om een leukere reden het werk stilleggen). Wat mij betreft is het dus toetstijd. Ik kan niet wachten.

Hoogleraar Sustainable Building & Development op Nyenrode Business Universiteit en praktijkhoogleraar Sustainable Housing Transformation aan de TU Delft