Opvallend is de invloed van deze nieuwe context op de relaties tussen gemeenten en woningcorporaties. Oud-minister Dekker schreef er in opdracht van de VNG een mooi rapport over. Het is allemaal te vrijblijvend geweest, er moeten een paar scherpere tandjes bij. Juist in een tijd dat een liefdevolle relatie niet zo voor de hand lijkt te liggen. Corporaties zijn bezig met hun eigen vraagstukken: splitsing van DAEB (Diensten van Algemeen Economisch Belang) en N-DAEB, huurbeleid, innovaties op het vlak van onderhoud en renovatie, zeggenschap van huurders en forse reorganisaties. En ook gemeenten hebben het druk met zichzelf: de grote decentralisaties in zorg en welzijn aan de ene kant, damage control in hun grondbedrijven aan de andere kant.

In het verleden werd het verbond gemeente-corporatie in veel gevallen toch vooral opgehangen aan de nieuwbouwopgave, volgens de formule: corporaties worden gefaciliteerd om te bouwen (zowel sociale huur als commercieel), in ruil voor investeringen in wijkontwikkeling, leefbaarheid en maatschappelijk vastgoed. Die tijd ligt inmiddels achter ons. De urgentie om samen te werken lijkt niet meer aanwezig. Tijd voor een stukje relatietherapie, want je zit toch een beetje aan elkaar vast. Hoe kun je een stap zetten naar een volgende fase in je relatie?

Op zich is dat niet zo moeilijk. Want veel actuele vraagstukken kunnen effectiever en efficiënter worden aangepakt als je het samen doet. En dat ten dienste van je inwoners of huurders. Maar daarvoor moet je net een spa dieper graven naar de gemeenschappelijke belangen. Een aantal voorbeelden:

Vele andere vraagstukken zouden daarnaast opnieuw geduid moeten worden, zodat een volledig andere agenda voor samenwerking ontstaat. Daarbij gaat het vooral om doen en soms niet al te veel denken (maar wel doordenken, met de klemtoon op denken), om zo gaandeweg te ontdekken waar het samenleven in de samenleving naartoe gaat, voorbij de verzorgingsstaat. Wederom een uitgelezen kans voor woningcorporaties om hun positie in het maatschappelijk middenveld terug te veroveren.

De grote kunst is juist in deze tijd om de samenwerking – ook al wil je het niet altijd – te blijven zoeken. Het lijkt zo veilig om je in een relatiecrisis in jezelf terug te trekken en even niet te communiceren. We weten wel beter. Het trouwboekje op zichzelf geeft geen garantie voor succes. Formeel is dat niet-vrijblijvend. Het gaat echter om het werkelijke commitment aan je stad, inwoners en huurders. Dat houdt je als gemeente en corporatie – of het nu formeel of informeel is – bij elkaar.

Directeur en senior adviseur Gerrichhauzen en Partners