Geen dag is hetzelfde bij de renovatie van voormalig zorgcentrum en rijksmonument St. Jozefzorg in Tilburg. Uitvoerder Janus Dortmans en zijn mannen van Heijmans komen geregeld voor verrassingen te staan. Van houtrot tot asbest, en van kapotte dakpannen tot niet passende onderdelen. "Het zijn de verrassingen die mijn werk zo leuk maken."
Dit bericht is eerder verschenen op de website van Heijmans.
Tekst: Robbert Jan Metselaar
Aan het plafond bungelt een antieke lamp. Aan de slaapkamermuren kleeft behang met een jaren zeventig-motief. Samen met een hoopje vergeelde kranten, bierdopjes en verpakkingsmateriaal het laatste bewijsmateriaal van bewoning. Verder is het appartement met uitzicht op de Hofjes van het gewezen zorgcentrum Sint Jozefzorg volledig gestript. In opdracht van corporatie TBV Wonen maakt Heijmans hier 54 appartementen.
“We zijn in september 2017 gestart”, zegt Janus Dortmans. “We plaatsen in de bestaande appartementen nieuwe kozijnen, voorzetwanden, cv- en elektra, sanitair, tegelwerk en keukens. Intussen zijn we ook op het dak aan het werk en saneren we de gangen van asbest. Om de verdiepingsvloer te verstevigen, plakken we op de begane grond koolstofvezel lijmwapening tegen de plafonds. De vloer van de eerste verdieping is namelijk maar negen centimeter dik en voldoet niet aan de huidige eisen.”
Het opknappen van een rijksmonument vergt een gedegen voorbereiding. Janus en zijn club van renovatie-specialisten willen zo veel mogelijk tegelijk doen, zonder dat mensen elkaar in de weg lopen. Een uitgekiende routing is daarom een must. Strikt de uitgestippelde weg volgen, blijkt in de praktijk lastiger dan verwacht. Regelmatig loopt Janus tegen verrassingen aan. Zo bleek er veel meer asbest in het pand te zitten dan verwacht. Nu moet hij om de asbestplekken heen werken.
De indeling van de appartementen blijft intact.
Tehuis Sint Jozefzorg is in de jaren 1949-1951 gebouwd naar een ontwerp van de Tilburgse architect Jos Bedaux. Het complex bestond uit 104 woningen. Door de grootschalige opzet, standaardisatie en subsidie vanuit het Rijk, konden de pensionkosten laag blijven. In 2007 is het aangemerkt als het eerste naoorlogse rijksmonument in Tilburg. Na de sluiting in 2013 woonden er in St. Jozefzorg tot 2016 studenten.
“Oorspronkelijk lagen hier prachtige zwartwitte tegels”, vertelt Janus, terwijl we door de kille gangen lopen. In de jaren tachtig plakten ze met asbesthoudende lijm vloerbedekking er overheen. Tijdens het wegfrezen van de dekvloer ontdekten we weer een laag asbest.”
Aan het einde van de gang klinkt het gebrom van een afzuiginstallatie. Het trapgat naar de eerste verdieping is afgesloten met witte schermen, gele linten en waarschuwingsborden met het woord 'asbest' erop. “Bij asbest verwijderen ga je niet over één nacht ijs. Eerst moet je inventariseren, onderzoek doen en een kostenplaatje maken. Dan pas kun je het laten verwijderen. Die lui werken in een volledig afgesloten ruimte. Tijdens het saneren voor ons verboden terrein.”
We klimmen via een raam naar buiten de steiger op, voor het fraaie uitzicht op de binnentuinen. Deze drie hofjes hebben, net zoals het gebouw, een monumentale status. Hier mogen Janus en zijn mensen niks aan veranderen.
Even verderop klinken Hollandse hits uit de bouwradio. Op het dak zijn mannen in de weer met het sjouwen en leggen van dakpannen. “Ze noemen ons ook wel dakratten”, lacht een van de mannen terwijl hij de radio zachter zet. “Op de plekken waar de dakgoot lekte, was het dakbeschot rot. En in de oorspronkelijk dakkapellen bleek asbest te zitten. We zijn nu alle 51 asbesthoudende dakkapellen aan het vervangen voor nieuwe exemplaren.”
“Eerst halen we de pannen eraf”, vult Janus aan. “Daarna herstellen we het dakbeschot, plaatsen we dampremmende folie, de dakgoten, nieuwe stof- en panlatten. Gelukkig is het merendeel van de oorspronkelijke pannen in goeie staat. Het overige deel moeten we vernieuwen.”
Janus in gesprek met de 'dakratten'.
Het renoveren van een rijksmonument brengt ook niet-alledaagse werkzaamheden met zich mee. Zo moesten Janus en zijn mannen het volledige pand ongeschikt maken voor vleermuizen. “Het diertje is beschermd en krijgt daarom extra aandacht. Samen met een ecoloog hebben we alle gaten in de gevel en het dak dichtgemaakt.”
Of die keer dat de renovatie-ploeg wilde weten op welk type fundering het pand rustte. De authentieke papieren bouwtekening moest uitsluitsel bieden. Dat liep anders dan verwacht. “We hebben twee originele tekeningen, beide uit 1949. Eén uit april en een exemplaar uit november van dat jaar. Toen bleek dat het type fundering per tekening verschillend was, zat er niks anders op dan een gat te graven, zodat we met eigen ogen de fundering konden inspecteren. De tekening van november was juist.”
TBV Wonen mikt met de nieuwe sociale huurappartementen op alleenstaanden en jonge stellen. Janus verwacht dat de nieuwe woningen ook interessant zijn voor studenten. "Het zijn leuke betaalbare huizen met een woonkamer, keuken, slaapkamer, badkamer en berging. Als alles volgens planning verloopt en we niet meer voor verrassingen komen te staan, leveren we het pand circa half juni 2018 op.”
De 'hofjes' (tuinen) blijven in originele staat.
Reacties