Een van de grootste energiegebruikers van Nederland, de NS, presenteerde opmerkelijke cijfers over de bezettingsgraad en het energieverbruik per reiskilometer. Het spoorbedrijf bood inzicht in de effecten van het aanpassen van het aanbod aan de werkelijke wensen van de klant en de daarmee te bereiken verbetering van de bezettingsgraad. Betere bezetting betekent efficiënter energiegebruik. Dat betekent dat de NS niet alleen de treinreis aanbiedt, maar ook de OV-fiets, de OV-taxi en de parkeerplaaatsen met oplaadpunt bij de stations.

Het Energiefonds Overijssel zette uiteen hoe 250 miljoen euro aan leningen, garanties en participaties hun weg gaan vinden in de provincie om daadwerkelijk erg veel duurzame energie op te wekken en energie te besparen. Het loket Energiefonds Overijssel gaat op 17 januari 2013 open voor bedrijven en woningbouwcorporaties.

Via het energietransitiemodel van Quintens konden de congresbezoekers zelf aan de knoppen draaien alsof zij de overheid, bedrijven of burgers waren. En ze konden cruciale keuzes maken voor al deze partijen. Nudge en Grunneger Power lieten zien waar je kunt komen als je van onderop begint en zelf bepaalt dat de zaken anders moeten.

Een heel belangrijk thema was het drastisch veranderen van de gebouwde omgeving en de daarvoor benodigde financiering. In heel Europa is 2900 miljard euro nodig om alle gebouwen energieneutraal te maken. Dat lijkt een gigantisch bedrag. Maar we hoorden niet wat de kosten voor het energiegebruik van die gebouwen nu zijn en hoeveel de besparingen kunnen zijn. Iedere investeerder wil dit natuurlijk als eerste weten. Dan kunnen we een betere investeringsafweging maken. Interessanter is dat die 2900 miljard euro voor een groot deel investeringen in arbeid en middelen in de bouw en de techniek betekenen. Een groot deel van deze potentiële investeringen zijn terug te verdienen via de lagere energienota en indirect via het waardebehoud. Wie het geld moet gaan leveren is nog de vraag: zijn dat de pensioenfondsen, de banken, de beleggingsfondsen of kan het via crowdfunding? Dat de overheid een oplossing moet verzinnen voor de saldering bij VvE’s is een van de criteria die doorslaggevend kan zijn voor massaal succes van verduurzaming van de gebouwde omgeving.

Het allerbelangrijkste thema van dit congres was voor mij dat installateurs en aannemers een totaal andere rol moeten gaan spelen willen ze werk krijgen in de massale energetische renovatie van de bestaande bouw. Waar installateurs en aannemers tot nu toe wachten op de opdrachtgever, moeten zij nu zelf met plannen komen en die plannen samen met de opdrachtgevers vormgeven. Ze moeten luisteren naar de potentiële klant, realistisch zijn en vooral in de hele keten gaan samenwerken, bepleitte algemeen directeur Titia Siertsema van Uneto-VNI. Heleen Herbert, directielid van Heijmans Civiel ging nog een stap verder: als je een hele woonwijk wilt renoveren en de bewoners mee wilt krijgen, dan moet je soms eerst investeren in de leefbaarheid van de openbare ruimte. Als het fijner wonen is in de buurt hebben de aannemers en installateurs veel meer kans dat bewoners mee willen investeren in energiebesparende ingrepen in hun huizen. Waar ik zelf een uitdaging zie, is in het zodanig financieren dat de schuld niet aan de bewoner (de eigenaar) maar aan het huis wordt verbonden. Dat kan alleen in grote projecten. Het organiseren van die grote projecten moet door de bouwwereld in samenwerking met de bewoners gebeuren. Dat houdt ketensamenwerking in en samenwerking met de uiteindelijke opdrachtgevers om de plannen te maken. Als die goed doordacht zijn en een breed draagvlak hebben, krijgt het financieringsvraagstuk veel meer kans van slagen.