De voorbereiding op een gasloze toekomst begint met het beperken van de energievraag van woningen. Oftewel: met aanpassingen aan de schil. Denk hierbij aan het vervangen of (beter) isoleren van daken, vloeren en gevels, het vervangen van kozijnen en het dichten van kieren. En – omdat isolatie vraagt om ventilatie – aan de toepassing van goede mechanische ventilatie of een warmteterugwinsysteem. Welke maatregelen je precies neemt, hangt af van de woning en de isolatiewaarde. En natuurlijk van de technische noodzaak om zaken te vervangen of te verbeteren. Het meest cruciale is dat je alleen maatregelen neemt die ook in 2050 nog volstaan. No regret dus; je krijgt er geen spijt van.

Goedkoop isoleren en over twintig jaar wel verder zien? Een slecht idee. Zonnepanelen plaatsen op een verouderd dak? Idem dito. Zonnepanelen gaan gemiddeld 25 jaar mee en in die tijd zal het dak hoe dan ook vervangen of opgewaardeerd moeten worden. Dan is de ingreep nog groter. Kozijnvervanging is ook zo’n voorbeeld. Normaal gesproken zou je misschien kiezen voor dubbel glas, maar met het oog op de doelstelling in 2050 volstaat dat niet. En dus kun je beter kiezen voor triple glas. Dat brengt een extra investering met zich mee, maar je bent dan wel tot 2050 klaar. Een nieuw kozijn gaat minimaal veertig tot vijftig jaar mee. En ook andere aanpassingen aan de schil gaan meer dan veertig jaar mee. Als je in je meerjarenonderhoudsbegroting hebt staan dat een complex onder handen genomen moet worden, doe het dan in één keer goed en kies voor toekomstbestendige maatregelen.

In een volgende stap worden bouwkundige aanpassingen gedaan om een woning NOM-ready te maken, dus voor te bereiden op NOM. Hierbij worden investeringen naar voren gehaald om de laatste stap – naar NOM – makkelijker te kunnen zetten. In wezen gaat het hier om alle aanpassingen die daarvoor nodig zijn, behalve de installatietechnische. Denk bijvoorbeeld aan het vervangen van een gedeelte van de gevel of het toepassen van buitengevelisolatie. Je haalt investeringen naar voren, maar kiest wel heel bewust je moment. Zo kan het voorkomen dat de gevels voor het overgrote deel vervangen worden, maar dat de investering in de kopgevel wordt uitgesteld tot een later moment. Simpelweg omdat de kosten nu niet in verhouding staan tot de besparing die de investering oplevert. Bovendien kan het zijn dat die investering in de kopgevel op termijn helemaal overbodig wordt. Zo is het heel goed denkbaar dat er in de toekomst warmtepompinstallaties zijn waarmee het mogelijk is om wel op hoge temperatuur te verwarmen. Dan is die investering in de kopgevel misschien niet eens meer nodig. De moraal van het verhaal is ook hier: kies je moment zorgvuldig en doe alleen investeringen waar je geen spijt van krijgt.

Wanneer een woning NOM-ready is, hoeft alleen de installatie nog vervangen te worden om de woning naar nul-op-de-meter te brengen. De achterliggende gedachte van de stapsgewijze aanpak is dat ingrepen in de toekomst makkelijker en goedkoper kunnen worden door de snelheid waarmee technische innovaties zich aandienen. Niet voor niets adviseren wij vaak om de laatste stap – vervanging van de installatie – zolang mogelijk uit te stellen, in elk geval tot het moment dat het technisch noodzakelijk of financieel interessant is om de investering te doen.

Het plaatsen van zonnepanelen en het installeren van een warmtepomp maken deel uit van de laatste stap. Deze stap omvat alle maatregelen om de overstap te kunnen maken van gas naar andere vormen van energie. De ontwikkelingen op dit gebied gaan razendsnel. Wekelijks komen er nieuwe producten op de markt. Van bodem- en luchtwarmtepompen tot installaties die werken op windenergie of waterstof. Je weet: wat je vandaag aanschaft, is morgen achterhaald. Bovendien zijn installaties nog relatief duur en is de technische levensduur beperkt. Is het nog niet noodzakelijk om je installatie te vervangen, wacht dan nog. Een installatie die je nu aanschaft haalt 2050 niet.