In de eerste plaats is het buurtenergiebedrijf een vereniging, of een coöperatie, of in het begin een vereniging en na enige tijd een coöperatie. Dit zijn de enige twee rechtspersonen die ruimte geven aan transparante democratische besluitvorming en burgers kunnen niet zonder democratie. Zij organiseren zich binnen vereniging of coöperatie als leden en uit hun midden komt het bestuur. Dat zijn zeker in het begin vrijwilligers. Daarnaast geven vereniging en coöperatie steeds ruimte aan tal van vrijwilligers die zich willen inzetten voor de verduurzaming van energie en andere duurzame doelen in hun omgeving.

Verduurzaming van de energievoorziening voeren buurtenergiebedrijven in het begin vaak uit door de gezamenlijke inkoop van zonnepanelen, isolatie en andere materialen. Na verloop van tijd stappen zij ook in de wederverkoop van groene energie en het zelf verkopen van panelen, isolatie en andere materialen en adviezen.  Dan worden het commerciële activiteiten, want vrijwilligers kunnen niet het tempo maken dat nodig is voor de verduurzaming van energie. Deze nieuwe commerciële activiteiten brengt het buurtenergiebedrijf onder in aparte bv’s of stichtingen. Die kunnen failliet gaan zonder dat de coöperatie of vereniging failliet gaat. Zeker als het buurtenergiebedrijf investeert in een eigen energiecentrale is dit een verstandige strategie.

Op deze manier ontstaat een buurtenergiebedrijf met een publiek en een privaat deel. De vereniging of de coöperatie is het publieke deel. Daarin verzamelen zich mensen die zich opstellen als burger, omdat zij het beste willen voor hun gemeenschap. In het private deel bevinden zich commerciële activiteiten, die producten verkopen aan klanten, waaronder ook leden. Cruciaal is het primaat van het publieke deel: de vereniging of coöperatie is eigenaar van de bv’s of stichtingen, of heeft een contract met ze waarin de zeggenschap is geregeld. Alleen zo kan een nutsbedrijf ontstaan dat energie produceert voor de gemeenschap en dat opbrengsten opnieuw investeert in die gemeenschap.

Het publieke en het private deel voeden elkaar, in de eerste plaats omdat het private deel bestaat uit activiteiten waarvan de klant met zekerheid weet dat deze bijdragen aan de duurzaamheid en economie van de gemeenschap. In de tweede plaats zorgen deze activiteiten dat het publieke deel, de vereniging of coöperatie, geloofwaardig is als een partij die de verduurzaming versnelt. Spil is de directeur of coördinator die niet alleen de commerciële activiteiten aanstuurt, maar er ook is om de vrijwilligers te versterken in hun activiteiten. Dat zijn onder meer innovaties die op termijn commercieel kunnen worden, zoals nieuwe activiteiten rond energie, of bijvoorbeeld stadslandbouw, of deelauto’s. De organisatie vormt als het ware een soort lemniscaat.

Binnen dit lemniscaat voltrekt zich een onderlinge voeding tussen het publieke en private deel waardoor een zeer sterke businesscase ontstaat. Deze is bestand tegen elke concurrentie uit de markt, omdat geen enkele marktpartij op kan tegen vrijwilligerswerk, democratie, innovatie, lokale verbinding en imago van het buurtenergiebedrijf.