De afgelopen twee jaren zijn er in de energiemarkt verschillende stromingen tegelijkertijd op gang gekomen. Enerzijds is er de drang naar energiebesparing en duurzame energieopwekking. Anderzijds zetten initiatiefnemers zich af tegen de traditionele energiebedrijven en willen ze mede-eigenaar zijn van een eigen energiebedrijf of –coöperatie.  In 2012 zagen we opeens een combinatie van nieuwe markten: die van de exploitatie van duurzame energie en die van crowdfunding.

Net als de opkomst van de lokale, duurzame energie-initiatieven is ook de opkomst van crowdfunding het gevolg van transitie en het onvermogen van de bestaande partijen, in dit geval de banken, om op een fatsoenlijke wijze in te springen op de veranderde eisen en wensen van haar klanten. Door de economische crisis houden banken de hand op de knip, maar ze keren wel nog steeds, ondanks de maatschappelijke discussie, miljoenenbedragen aan bonussen uit. Als je al geld mag lenen, betaal je de hoofdprijs en als je geld op je spaarrekening zet, word je niet eens gecompenseerd voor de inflatie. Je kunt het dus maar beter uitgeven.

Waarschijnlijk niet geheel toevallig komen duurzame energie en crowdfunding nu bij elkaar. Het zijn partners met potentie. Recent zijn er op het gebied van duurzame energie twee crowdfundingprojecten gerealiseerd, beiden volledig verschillend. De Windcentrale heeft recent zeven miljoen euro opgehaald om de aankoop van twee, reeds bestaande, windturbines te financieren. Het principe is simpel: iedere turbine komt in een coöperatie. Als je lid wordt, betaal je voor een aandeel en je krijgt je rendement uitgekeerd in kilowatturen. Daarvoor moet je dan wel klant worden van Greenchoice.

Stichting Greencrowd heeft recent twintigduizend euro opgehaald voor een zonnecentrale op het gemeentehuis van de gemeente Neder-Betuwe in Opheusden. Dit project was al gefinancierd. Crowdfunders worden in dit project geen mede-eigenaar maar krijgen jaarlijks rente uitgekeerd, variërend van 4 tot 6,5 procent per jaar afhankelijk van de looptijd. In dit geval is de inleg ook nog eens gegarandeerd met een bankgarantie die is afgegeven door Triodos.

Het zijn twee projecten met een volledig verschillend profiel. De één investeert in wind, de ander in zon. De één is groot, 6 MW en de ander klein, 20 kWp. De één is risicodragend, de ander zo goed als risicoloos. De één betaalt in kWh, de ander in keiharde euro’s. Maar beide projecten zijn volledig gefinancierd. Beide projecten hebben gemiddeld een hoge inleg per deelnemer. Bij de Windcentrale zijn 20.000 winddelen verkocht aan 5.500 deelnemers met een prijs van 351 euro per winddeel. Dat is een gemiddelde inleg van bijna 1300 euro per deelnemer. Bij Greencrowd hebben 40 deelnemers samen 20.000 euro gefinancierd, gemiddeld precies 500 euro per deelnemer.

Deelname aan het project van Greencrowd is het vooral een zakelijk besluit. Het is natuurlijk een duurzaam project, maar je ontvangt meer rente dan op een willekeurige spaarrekening bij een bank en je inleg is gegarandeerd. Bij de Windcentrale is het veel meer gevoel. Je wordt mede-eigenaar en je krijgt een deel van de stroom van de turbine waar je je winddeel in hebt. Je moet zelfs 16 jaar lang klant van Greenchoice worden om je geprognosticeerde financiële rendement te halen.

Juist de grote verschillen tussen de twee projecten laten zien dat de combinatie van duurzame energie en crowdfunding een enorme potentie heeft. Zeker wanneer snel en op een verantwoorde wijze invulling wordt gegeven aan het regeerakkoord. Hierin is namelijk het volgende opgenomen: “Het kleinschalig, duurzaam opwekken van (zonne-) energie waarvoor geen rijkssubsidie wordt ontvangen, wordt fiscaal gestimuleerd door invoering van een verlaagd tarief in de eerste schijf van de energiebelasting op elektriciteit die afkomstig is van coöperaties van particuliere kleinverbruikers, aan deze verbruikers geleverd wordt en in hun nabijheid is opgewekt. Deze wordt lastenneutraal gefinancierd door een generieke verhoging van het reguliere tarief in de eerste schijf van de energiebelasting.“ Deze bepaling plaveit de weg voor energiecoöperaties om met crowdfundingconstructies zoals de Windcentrale of Greencrowd duurzame energieprojecten te gaan ontwikkelen.

Het is nu wachten tot de nieuwe Steve Jobs opstaat en de nieuwe, biologisch geteelde en duurzaam gefinancierde Appel op de markt brengt.