"Ik tel wel 80 organisaties die betrokken zijn bij de warmtetransitie in Almere ? die allemaal moeten samenwerken om dit voor elkaar te krijgen. Dat gaat niet meer op de traditionele manier. Wij kunnen dit niet regisseren. Er moet een web van relaties ontstaan dat de samenwerking voedt", aldus Anja de Graaf van de gemeente Almere. Wat mij betreft is het exemplarisch voor de energietransitie. Om dit succesvol te organiseren zijn andere inzichten en vaardigheden nodig dan we tot nu toe hebben toegepast bij projecten. Dat is de reden voor Maatschappelijk Verantwoord Innoveren-Energie (MVI-Energie) om van 9 t/m 13 oktober 2017 de Week van de governance te organiseren.

Het begon met een verkenning vanuit het MVI-Energie programma naar de governance van de energietransitie. Uit de verkenning kwam naar voren dat de governance kampt met samenwerkingsproblematiek tussen overheidslagen onderling en tussen overheid, markt en maatschappij. Wat aan de oppervlakte lijkt op een praktisch afstemmingsprobleem tussen de betrokken partijen; maar waar in werkelijkheid veel meer aan de hand is. Een ongekende verandering met grote invloed op het governance vraagstuk. En daarmee op het welslagen van de energietransitie. De Belgische hoogleraar Paul Verhaeghe verwoordt het als volgt in zijn nieuwe boek ‘Autoriteit’: “We beleven het einde van een tijdperk, we nemen afscheid van de patriarchale (verticale) autoriteitsvorm, die zo’n 10.000 jaar allesbepalend was. Dit is geen afscheid van autoriteit. Een maatschappij kan niet zonder gezag. De functie daarvan is het regelen van verhoudingen tussen mensen. De nieuwe basis voor autoriteit is horizontaal, uitgeoefend door een groep.” Het uitgebreide artikel over de resultaten van de verkenning zijn overigens te lezen in het artikel ‘Bestuur is meer dan praktische afstemming’.

Welke vaardigheden?

Hoe bewegen we succesvol van een vorm van ‘verticaal ordenen’ naar een vorm van governance die de kenmerken heeft van ‘horizontaal gelijkwaardig verbinden’? Daartoe is van belang dat veel breder bekend wordt hoe horizontale vormen van governance te realiseren zijn. Hoe creëren we condities die uitnodigen om het gemeenschappelijk belang te zien en daarbinnen individuele keuzes te maken? Welke vaardigheden zijn van belang op het vlak van besluitvorming? Wat werkt in de praktijk? Tijdens de Week van de governance wordt hier tijdens verschillende bijeenkomsten invulling aan gegeven. Denk zoal aan mini symposia, leren van experts en praktijkcases, praktijktrainingen en theoretische duiding. Hierdoor ontwikkel je als deelnemer de vaardigheden om in jouw eigen projectpraktijk de beweging te kunnen maken naar een co-creatieve vorm van governance. Tegelijkertijd word je onderdeel van een lerend netwerk op het vlak van governance. Daarbinnen zijn we op zoek naar bijeenkomsten met de volgende aandachtspunten:

• De governance transitie: Wat is er aan de hand als het gaat om autoriteit, moreel kader en leiderschap? Wat is de rol van big data nu en wat zou deze kunnen zijn? Hoe komen we de transitie naar een co-creatieve vorm van governance tegen in de praktijk? Wat zijn succesfactoren en aandachtspunten?
• Co-creatieve processen ontwerpen en hosten: Hoe creëren we condities waardoor we een context van gemeenschappelijk welzijn (eco-bewustzijn) (‘art of space holding’) uitnodigen, waarbinnen individuen besluiten nemen?
• Leren van de toekomst: Hoe zorgen we dat het accent komt te liggen op het leren van de zich ontwikkelende toekomst i.p.v. leren van het verleden? (art of visioning/ backcasting/ transformative scenario-planning) 
• Diepe vormen van besluitvorming: Hoe werkt besluitvorming waarbij elke stem telt in de praktijk? Zoals: deep democracy/ sociocratie. 
• Doing it right digitally: Hoe realiseren we een eerlijk, inclusief en democratisch energiesysteem met hulp van data? Hoe helpen data bij het realiseren van een web aan relaties?

Doe mee als deelnemer

Tijdens de Week van de governance worden de bijeenkomsten door partijen zelf georganiseerd. Ben jij zo’n partij – een universiteit of gespecialiseerd adviesbureau – en herken je de beweging van governance 3.0 naar 4.0, van verticaal naar horizontaal? Misschien wil je dan wel een bijeenkomst organiseren die bijdraagt aan meer inzicht op dit vlak. Een sessie waarmee je ook de expertise van jouw organisatie ontsluit. Heb je interesse om een sessie te organiseren tijdens de week van de governance en heb je vragen over hoe verder? Neem dan contact op met Martine Verweij (Programmamanager MVI-Energie) verweij@greenbridges.nl. Voor overige informatie kan je ook de website www.weekvandegovernance.nl bezoeken.

Douwe van Langelaar