Verduurzamen willen we allemaal. Maar hoe? De principes van The Natural Step (TNS) volgen, is een goede optie. Dit bleek uit het enthousiasme op de Renda Workshop van 14 februari in de Mengfabriek in Den Bosch. Na een introductie vanuit TNS hoorden we van de gemeente Eindhoven en Renda-partners ‘thuis, Woonbedrijf, Caspar de Haan en Huybregts Relou hoe zij TNS in de praktijk toepassen. Het grootste knelpunt in de stap naar duurzaam ondernemen lijkt toch het materiaalgebruik. “Hoe weten we nu welke materialen we wel en niet moeten gebruiken?”
Duurzaamheid gaat niet over ijsberen en regenwouden, trapte Berend Aanraad, voorzitter van Stichting The Natural Step, af. Het gaat over iets heel essentieels. Wij, de natuur en vele generaties na ons, moeten in onze behoeften kunnen blijven voorzien. Aanraad begint met tien duurzaamheidslessen die we kunnen trekken uit het jaar 2016.
Les 1. Het Klimaatakkoord werd getekend in Parijs. De impact van de kleine lettertjes uit dit akkoord is ongekend groot. Het lijkt erop dat ook Den Haag dat nu pas beseft. Aanraad: “Er gaat veel gebeuren en dat is ook hard nodig.” Les 2. De overheid lijkt het soms ook niet meer te weten. Aanraad stelt dat CO2-reductie maar een klein deel van het geheel is, terwijl methaan een veel grotere invloed heeft op ons klimaat. Er wordt te veel naar de markt gekeken. Les 3. De tijd van veilingen is voorbij. Het gaat in corporatieland niet meer over de laagste prijs. Een goed voorbeeld is de co-makers. Onder ander Dura Vermeer en Hemera zijn met woningcorporatie Ymere een nieuw verdienmodel overeengekomen voor projectmatige woningverbetering. Deze aannemers berekenen geen winst meer over de kosten, maar over de samen afgesproken kwaliteit van het werk. Les 4. De consument wil wél. Men wil het echte verhaal. Zingeving. Dit blijkt onder andere uit een onderzoek van Unilever. De jongere generatie oefent druk uit op de oudere, ook thuis. Les 5. Verduurzamen moet beter dan Nul-op-de-Meter. Aanraad: “Als er bij een NoM-renovatie alsnog schadelijke materialen worden gebruikt, komen we niet verder. Gelukkig bewegen steeds meer partijen in de goede richting.” Les 6. Met enig sarcasme: Gooi zo veel mogelijk geld weg. We kapitaliseren volgens Aanraad maar twee procent van de waarden van onze grondstoffen. Naar schatting van de Alliantie gaat het om 12 biljoen kilo grondkosten. Les 7. De kwaliteit van leven = mogelijk innovatie. De oplossingen lijken vaak heel technisch, maar is dat wel zo? We kunnen leren van Bristol waar in de wijk The Yard samen met bewoners materialen werden gerecycled. Het gaat over betrokkenheid en gemeenschapszin. Les 8. We moeten anders gaan kijken, maar hoe doe je dat? Les 9. Hoe hebben we impact? Bijvoorbeeld door bij een aanbesteding te vragen om te voldoen aan The Natural Step. Het gaat er volgens Aanraad om welke waarden jij aan je organisatie wilt koppelen. “Je maakt zelf onderdeel uit van de oplossing. Stuur bij aanbestedingen, dan maak je het verschil.” Les 10. Een gedeelde taal is het antwoord. De medische wereld is het perfecte voorbeeld van waar wereldwijd gewerkt wordt met een gezamenlijke taal: het Latijn. Wat is die van duurzaamheid?”
Duurzaam of niet duurzaam is tegenwoordig de keuze, stelt Aanraad. 46 procent van de CO2-uitstoot komt door de productie van rundvlees. Dan maar geen rundvlees meer eten? Welke keuze maak je, is de vraag. “Bijna alles groeit exponentieel nu. Ongemerkt zitten we in een trechter: bevolkingsgroei, vervuiling, klimaatverandering, het vertrouwen in banken. Er staat druk op het systeem, op onze planeet. We brengen te snel en te veel natuurvreemde stoffen in de biosfeer. Er zijn 14.000 chemicaliën. Maar van één procent weten we wat het doet voor mens én milieu”, betoogt Aanraad. Kortom, we breken de natuur sneller af dan het kan herstellen en de boodschap is: denk aan je eigen bedrijf, in onze samenleving en wereldwijd (ook sociale aspecten), denk aan oneerlijke handel en de vluchtelingenstroom. “We beperken mensen in het vervullen van hun levensbehoefte.”
Als we al deze lessen omdraaien, backcasten, terug redeneren, hoe je het ook wilt noemen, krijg je de principes van The Natural Step. Met andere woorden: de spelregels voor duurzaamheid.
Met deze principes kun je op verschillende manieren werken. Vanuit de waardeanalyse: wat gaat het opleveren? Vanuit de impactanalyse wordt gekeken welke visie een bedrijf heeft, wie welke rol kan vervullen en welke stappen er gezet kunnen worden. Daarna is het een kwestie van implementeren. Dat hebben Renda-partners ‘thuis, Woonbedrijf, Huybregts Relou en Caspar de Haan inmiddels gedaan. Dit mede dankzij een brede coalitie in de gemeente Eindhoven en het ambtelijke apparaat welke de TNS-gedachte omarmt.
Reacties