Per se een doel moeten bereiken leidt vaak tot conflict. Dat gebeurt steeds vaker, want we zijn met steeds meer mensen in een land waar de optelsom van plekken waar al wat gebeurt steeds groter wordt. Het is niet de traditie om te kijken of dat wat er al is in de omgeving goed kan helpen bij het bereiken van jouw doel. Toch zijn daarvan steeds meer mooie voorbeelden. Denk aan het concept van de smart polder, waarbij bestaande pompgemalen voor peilbeheer ook gebruikt gaan worden voor het pompen van water in en uit een WKO. De waterbeheerder en de energieproducent vormen een soort gemeenschap die gaat delen wat er is, en anderen kunnen daarin ook delen. Zo is onderdeel van het concept van de smart polder dat WKO ’s zomers zorgen voor koeling van het water, waardoor er minder kans is op botulisme en blauwalg. Zo profiteert de beheerder die verantwoordelijk is voor waterkwaliteit, hij wordt lid van de gemeenschap.

Per se een middel inzetten tot een doel kan leiden tot conflict; juristen herkennen dit onmiddellijk. Immers, jouw zin doordrijven leidt al snel tot schade en hinder, en dus tot conflict. Middelen delen voor meer doelen, zoals in de smart polder, is het omgekeerde. Dat is geen garantie om uit conflicten te blijven, maar vergroot wel de kans daarop. Denk aan natuur waarvan je bijvoorbeeld in de gebouwde omgeving niet genoeg kunt hebben, maar niet iedereen wil daarin wonen. Natuur vergroot onder meer gezondheid, klimaatbestendigheid, wateropvang en waterzuivering. Dat zoveel mogelijk ook in buurten aanbrengen, is voor veel buurtbewoners een geschenk. Dit hoeft niet overal even intensief, zodat niemand wordt gedwongen. Het vermindert de druk om meer ingrijpende maatregelen te nemen waarbij bijvoorbeeld klimaatadaptatie of wateropvang het enige doel is, waarvoor anderen moeten wijken, en waardoor de kans op conflict stijgt.

Als het delen van middelen de kans op conflict doet dalen, dan is de gemeenschap belangrijk om daarvoor te zorgen. Beter dan bedrijven en overheden is de gemeenschap in staat om het delen in goede banen te leiden. Immers, de gemeenschap heeft in haar omgeving niet alleen goed overzicht over wat er allemaal is, maar eigenaren en beheerders zijn vaak lid van de gemeenschap. Bovendien is ze bij het maken van afspraken over delen noodzakelijk om partijen zekerheid te geven dat hun afspraken tussen meer partijen en gedurende langere tijd nagekomen gaan worden. Een afspraak breken als lid is namelijk duur vanwege het verlies aan reputatie en vertrouwen binnen de eigen gemeenschap. Maakt dit tenslotte de gemeenschap tot een interessante partij om conflicten op te lossen rond de energietransitie in het algemeen, en windmolens in het bijzonder, omdat deze op land tot veel conflicten leiden?

Een lid van de gemeenschap krijgt een windmolen te zien als onderdeel van een groter geheel, de energietransitie waarvan de gehele gemeenschap beter gaat worden. Hij krijgt de windmolen met andere woorden niet te zien als het doel van een bedrijf of overheid. Dan nog kan hij tegen zijn, maar dit is heel anders: in plaats van het afschieten van een project van een bedrijf of overheid, schiet hij een project van zijn eigen gemeenschap af. Hij zal met die gemeenschap op zoek moeten naar een alternatief, of toch maar voor die windmolen kiezen, omdat er voor de energietransitie geen alternatief is. De gemeenschap is ook belangrijk om mensen dit laatste in te prenten, want van elkaar nemen zij dit eerder aan dan van een overheid of bedrijf.