Recentelijk nam de Sociaal Economische Raad (SER) het initiatief om met verschillende partijen tot een nationaal energieakkoord te komen. Dat akkoord had er volgens de planning al moeten liggen. Maar het wil niet vlotten. Inmiddels valt voorzichtig te constateren dat de SER vooralsnog voor vertraging zorgt, en niet voor resultaat.

Wat betreft de resultaten komen er vooral verontrustende signalen naar buiten. Er zitten weinig nieuwe dingen in het energieakkoord. En voor zover er nieuws in zit, lijkt dat eerder een achteruitgang dan een vooruitgang te zijn. De (kunstmatig) hoge energierekening van de consument schept kansen om alternatieven te zoeken voor grijze energielevering. Dat kan individueel én in georganiseerd verband. In het laatste geval is er een grote slag te maken door professionalisering en schaalvoordeel. Er kan zo een middenvorm ontstaan tussen individueel amateurisme en geconcentreerde  commerciële exploitatie.

In dit verband is zelflevering zeer belangrijk. In het geval van zelflevering gebruikt de consument zijn energierekening om duurzaam in de eigen energiebehoefte te voorzien. Zelflevering is niet hetzelfde als salderen, omdat zelflevering uitgaat van het onderliggende principe dat duurzame energiezelfvoorziening onbelast is. De belastingdienst verwoord het zelf zo: “Onder de energiebelasting valt niet het verbruik van elektriciteit die de verbruiker heeft opgewekt met hernieuwbare energiebronnen.” Zelflevering is niets anders dan toepassing van dit geldende principe.

Het ministerie van Financiën wil daar echter niet in mee. De belastinginspecteur mag op dit gebied geen positieve oordelen geven. En pioniers zoals de Windvogel moeten hun gelijk maar via de rechter zien te halen. De ministeries is er veel aan gelegen om zelflevering toch vooral te blokkeren.

Dat komt ook binnen het SER-overleg tot uiting. Het regeerakkoord voorziet in een energiebelastingverlaging voor duurzame energie die door coöperaties voor hun leden is opgewekt. Dat is gekunsteld maar op zich niet schadelijk. De betrokken ministeries willen hier echter een belastingverlaging van maken voor het eigen verbruik van zelf opgewekte duurzame energie. Maar dat is geen belastingverlaging. Dat is invoering van belasting, waar nu uitdrukkelijk belastingvrijheid geldt.

En de lobbygroepen? Die lijken dit euvel nauwelijks te doorgronden. Die bedelen om subsidies en belastingvoordeel, zonder te begrijpen dat de huidige regels betere perspectieven bieden dan de gekunstelde en overbodige regelingen die de ministeries ze via het SER-akkoord wil opdringen. De SER is een orgaan van het establishment: bedrijven, vakbonden en overheid. En ook zij zien de potentie van de energierekening van de gewone man. Heel graag zien zij die aangewend voor hun eigen gewin. Dat deze ook te gebruiken is voor investering door de belanghebbenden zelf, wil er bij hun niet in. Sterker nog: het is in hun belang om dat te blokkeren. Dat verklaart waarom dit elementaire belang van de bewuste burger niet behartigd wordt.

Eigenlijk staan er hier twee partijen tegen over elkaar. Het establishment dat over de rug van de burgers winst wil maken en belasting wil innen en de bewuste burger die genoeg heeft van de verspilling en vervuiling en zelf doelgericht zijn consumptieve bestedingen wil ombuigen in duurzame investeringen. Maar die laatste partij, de bewuste burger, is bij het SER-overleg niet of nauwelijks vertegenwoordigd. Het is zijn energierekening die daar wordt besproken. En de beslissingen die er worden genomen, gaan over zijn rug.   

Mocht het resultaat inderdaad zijn dat er belasting komt op duurzame energiezelfvoorziening (zij het –tijdelijk- tegen verlaagd tarief), dan heeft de SER vooral gezorgd dat de maatschappelijke duurzame energiebeweging het weer een stukje moeilijker heeft gekregen. En dat haar wantrouwen jegens de overheid wederom wordt bevestigd.