Alhoewel mijn huis, gezien de bouwperiode, een relatief lage isolatiewaarde heeft in de gevels en het dak, heeft het een aantal zeer positieve eigenschappen die ik het noemen waard vind.

• De wanden en de vloeren hebben door het geringe gewicht geen massa, dus ook een laag accumulerend vermogen. Dat betekent dat het huis snel opwarmt, maar ook snel weer afkoelt. Dit is bijzonder prettig in de winter; met het geringste zonnetje is de woning aangenaam warm zonder dat de verwarming überhaupt aan is, zelfs bij de -10?C van onlangs. In de zomer moeten we wel goed opletten dat de zon geweerd wordt, dan is het tijdens erg warme dagen (buitentemperaturen > 30?C) binnen al snel 24-26?C. Echter, elke nacht koelt het binnen weer heerlijk af en staan we ’s morgens in een koel huis op, waarna het aan het einde van de dag weer richting de 24?C gaat. Dit herhaalt zich eindeloos, ook al blijft het maandenlang buiten erg warm. De woning beschikt immers niet over massa’s steen en beton die de warmte op een gegeven moment vasthouden.
• Wanden en plafonds hebben ook daadwerkelijk dezelfde temperatuur als de luchttemperatuur in dezelfde ruimte en stralen dus geen koude af. Je kunt dus volstaan met een lagere ruimtetemperatuur om het aangenaam te hebben, er is geen koudestraling vanuit de wanden en het plafond. Los van het heerlijke comfort, bespaart dit stookkosten.
• Mijn energierekening (en ik heb alleen maar een HR-ketel van 14 jaar oud met een indirect gestookte boiler) is dan ook bijzonder laag te noemen in verhouding tot vergelijkbare traditioneel gebouwde woningen.
• Als Nederlander verfoei ik wel eens de winter of de warme zomer, maar ik ben toch wel een seizoensmens; Ik vind het heerlijk om de verschillende weertypes door het jaar heen te ervaren. Mijn HSB-woning heeft deze eigenschap zelfs per etmaal, hij gaat met de dag- en nachttemperatuur mee, wat ik zelf erg plezierig vind. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat dit ook veel gezonder is dan 24/7 jaarrond hetzelfde binnenklimaat te hebben.
• Bewezen is ook (bron RIVM) dat de radonstraling van een HSB-woning zeer gering is t.o.v. traditionele bouw (tot 70% reductie).
• Daarnaast is de relatieve luchtvochtigheid door het jaar heen ook geen enkel probleem, de natuurlijke materialen ademen en absorberen.
• In zijn totaliteit, met het binnenklimaat zoals hierboven omschreven, een zeer gezonde woning!

Een eerste bezoek aan de oorspronkelijke bouwer van de woning leverde niets op. Het bedrijf had nog nooit de vraag gekregen vanuit de eindgebruiker om dergelijke woningen na de nieuwbouw nog verder te verduurzamen. Gesprekken met leveranciers van gerenommeerde cv-merken leverden ook niet zoveel op. Adviezen bleven vaak steken bij warmtepompen en pv-panelen, maar of dat wel het slimste is in mijn HSB-woning…? Inderdaad (zie hieronder), dat is niet zo gunstig voor mijn woning. Dan maar zelf op zoek!

De installatie:

• Door de eigenschap dat het huis snel verwarmd en ook snel afkoelt is een laagtemperatuur verwarming (een trage verwarmer) in principe geen goede optie. Daarnaast beschikt de woning niet over een mechanische afzuiging (ik mis die ook totaal niet), dus een warmtepomp zou al met een buitenunit moeten worden uitgerust, maar door het gebrek aan massieve steenachtige gevels/platte daken zou de montage van een buitenunit door trillingen waarschijnlijk leiden tot geluidsoverlast binnen. Daarbij laat ik al helemaal buiten beschouwing dat de units buiten geluid veroorzaken, hetgeen ikzelf bijzonder vervelend vind (afgelopen zomer ben ik meerdere malen naar binnen gegaan vanwege het geluid van meerdere airco’s en warmtepompen grenzend aan mijn tuin). Overigens zou een mechanische afzuigunit wel gerealiseerd kunnen worden op het natuurlijke ventilatiesysteem, maar dan zou de MV-box totaal niet in de buurt van de locatie zijn waar de warmtepomp geplaatst kan worden.
• Maar het alternatief lonkt: infrarood panelen of plafondverwarming (wordt ook alom in Scandinavië gebruikt), maar dan ben je al op slopershoogte met de plafonds binnen, hoewel de cv-installatie dan geheel kan vervallen hetgeen ook veel voordelen biedt (o.a. ruimtebesparing). Op de verdieping zouden eenvoudige elektrische radiatoren een goede optie zijn.
• Nadeel van elektrische verwarming zijn de hogere elektrakosten, die ik niet echt kan opvangen met pv-panelen door de ongunstige oost-west oriëntatie van het dak waarop ook nog eens een paar enorme dakkapellen op staan. Daarnaast zou het ook niet vanzelfsprekend voor mij zijn dat geheel elektrisch stoken gunstig is voor de CO?-uitstoot. De huidige stroomvoorziening in Nederland is een mix van vooral grijze stroom uit (fossiele) kolen-, gas- en kerncentrales en een deel duurzame stroom. De CO?-uitstoot voor het opwekken van de stroom die ik dan thuis extra nodig heb is hoger dan verwarmen op gas.

De isolatie:

• De gevels zijn alleen extra te isoleren door middel van voorzetwanden aan binnen- of buitenzijde. Dat is dus best ingrijpend en kostbaar.
• Het dak bestaat uit een traditionele sporenkap met flensdekens tussen de sporen. Ik ben aan het onderzoeken of de ruimte tussen het dakbeschot en de flensdekens bij te blazen is met isolatie, maar de isoleerders die ik tot nu toe heb gesproken hebben hier geen ervaring mee.
• De vloer is een op zand gestorte geïsoleerde vloer, dus ook daar is geen extra isolatie mogelijk.

De beglazing:

Het glas bestaat uit standaard isoglas uit 1989. Door dit te vervangen door HR??-glas is hier met relatief beperkte investeringen energie te besparen. Dit creëert ook nog eens een aanmerkelijke comfortverhoging.

Het is toch niet zo voor de hand liggend! Ik vind dat de zoektocht nog niet ten einde is en hoop dat de cv-ketel het nog even volhoudt. Als die namelijk vervangen moet worden vind ik dat het tijd is om de beslissing te nemen, verder verduurzamen en (nagenoeg) van het gas af, een nieuwe cv-ketel en verder niet zoveel doen of wellicht het huis verkopen? Maar ja, dan staat er nog steeds een woning in Nederland die beter kan presteren.

Het is maar goed dat die 6.000 woningen die we bij Antares hebben traditioneel gebouwd zijn, of toch niet? Mijn woning is toch duurzamer en gezonder, en daar zouden er veel meer van moeten staan in Nederland.