Dat werd maar weer eens bevestigd toen ik in Amerika op het vliegveld een aannemer tegenkwam die vroeg wat voor werk ik deed. Al snel ging het over het innovatieprogramma Energiesprong en over de ontwikkeling achter de Stroomversnelling. Het feit dat de huizen energy zero zijn na renovatie maakte niet zo’n indruk. Eigenlijk kan dat – en gebeurt dat ook al – zo’n beetje overal. Maar dat er prestatieafspraken gemaakt worden in Nederland, en dat deze gepaard gaan met garantie en onderhoud, dát maakte indruk.

Op dat onderwerp kwamen we al snel nadat ik mijn verbazing uitte over de loeiende airco units die soms letterlijk ín hotelkamers staan. Om nog maar niet te spreken over de droge lucht en supersonische luchtsnelheden. Niet echt de ideale omstandigheden voor een goede nachtrust en een American dream. Als je die binnenklimaat crime scene vergelijkt met de comforteisen die aan nul-op-de-meter worden gesteld, zet dat je wel aan het denken. Het nadenken over comforteisen zoals gezondheid, binnenklimaat, geluid van installaties, luchtsnelheden van ventilatiesystemen en geluidsreductie van buiten naar binnen; allemaal aspecten waar de Amerikaanse aannemer nog nooit bij stil gestaan had.

Toen het daarna ging over garanties, vielen de schellen van zijn ogen. Niet alleen moet je er iets mee, met al die aspecten, je moet ze ook nog garanderen! Eerlijk gezegd kreeg ik toen het idee dat hij niet wist of hij toch niet blij moest zijn dat het daar in Amerika niet over ging. Dat leek hem wel erg lastig, op het ondoenlijke af.

En daar zit wel de kern van de uitdaging. Voor een sector die er nooit iets mee gedaan heeft, is het een grote stap en geen gemakkelijke. Maar meelij hoeven we ook niet te hebben. Het is ook jarenlang veel te gemakkelijk geweest. Als de vergunning wordt afgegeven en je monteert de materialen en installaties ongeveer zoals het op papier staat, dan maakt het daarna eigenlijk weinig meer uit wat er gebeurt als het om comfort en energie gaat. Hoe de prestatie van de woning uiteindelijk is op korte en lange termijn? Er was geen haan die er naar kraaide. En als er al een bewoner kraaide; niemand die ‘m hoorde of horen wilde.

Maar, tijden veranderen. En ik heb zelf alle vertrouwen in het proces waarbij de bouwsector de transitie maakt van bestekvolgend naar het nemen van verantwoordelijkheid. En dan hebben we het niet alleen over de oplevering, maar ook lang daarna in de vorm van garantie en onderhoud. En dat maakt me best wel beetje trots op de ontwikkelingen in de bouw in Nederland. Want de reactie van deze Amerikaanse aannemer staat niet op zich. Dezelfde verbazing oogst ik in veel andere ook Europese landen.

Wat u kunt doen om deze ontwikkeling te versnellen? Volgens mij begint en eindigt alles bij de opdrachtgever. Wie betaalt, bepaalt. Als opdrachtgevers gaan bepalen dat ze garantie op prestaties willen en geen hoge kosten meer willen maken voor inefficiënte bouwteams, dan moet er wel geleverd worden. Ik hoorde laatste een bouwer zeggen: “Ja, ik doe mee met deze nul-op-de-meter-aanbesteding. Ik vind ’t maar niks, maar ik heb werk nodig.” “Goed”’, denk ik dan. “Weer een opdrachtgever die het heeft begrepen.” En de bouwsector gaat wel om. Het is buigen of barsten en survival of the fittest. Dat zal de Amerikaanse aannemer dan wel weer aanspreken.