De komende tien jaar raakt 2 miljoen vierkante meter aan monumentale panden in onbruik. Elke week komen er meer kerken en kloosters leeg te staan, naast de vele fabrieken, scholen, postkantoren en boerderijen die hun oude functie verliezen. Positief is dat veel eigenaren, omwonenden, gemeenten en andere initiatiefnemers, hun schouders zetten onder de herbestemming van zulke markante gebouwen. Initiatiefnemers steken hun nek uit, in veelal een proces van lange adem en een onzekere uitkomst.

Met de nieuwe subsidieregeling faciliteert het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) onderzoek naar de haalbaarheid van herbestemming en het tijdelijk wind- en waterdicht maken van leegstaande, historisch waardevolle en karakteristieke gebouwen. Het ministerie trekt daarvoor jaarlijks 2,4 miljoen euro uit; 1 miljoen voor onderzoek en 1,4 miljoen voor het wind- en waterdicht maken. In de eerste ronde (2011-12) was het bedrag voor onderzoek eenmalig opgehoogd met 1,6 miljoen euro van de ministeries van OCW en BZK gezamenlijk. Bijzonder aan deze regeling is dat die niet alleen voor beschermde monumenten geldt, maar ook voor ander historisch waardevol erfgoed.

Het budget voor haalbaarheidsonderzoeken is in de eerste ronde volledig besteed: 55 aanvragen konden niet meer gehonoreerd worden. Voor het wind- en waterdicht maken is nog wel geld beschikbaar. Aanvragen kunnen nog tot en met 30 september worden ingediend bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Voor nieuwe aanvragen voor haalbaarheidsonderzoek dient de volgende ronde zich al weer aan. Na de zomer worden de criteria en voorwaarden voor de nieuwe ronde gepubliceerd op de website van de Rijksdienst.