Aanleiding van het experiment is dat de betaalbaarheid van wonen in Nederland onder druk staat. Voor een groeiende groep huishoudens staan vaste lasten niet meer in verhouding tot hun besteedbaar inkomen, een probleem dat niet zomaar is op te lossen. Betaalbaarheid van wonen gaat naast huur of hypotheek, ook over energie, belastingen en heffingen, zelfredzaamheid van bewoners, het hypothecaire stelsel, zorg- en werk gerelateerde uitkeringen en vele andere onderwerpen. “Het woonlastenvraagstuk is ingewikkeld en de uitdaging is om geschikte oplossingen te vinden. Tegelijkertijd biedt een schijnbaar uitzichtloze situatie kansen; kansen om het vraagstuk in een nieuw licht te bezien en om het anders te gaan organiseren”, volgens Jop Fackeldey, voorzitter van de Fysieke Pijler van de G32.

De urgentie en complexiteit van het woonlastenvraagstuk waren voor Energiesprong en de G32 aanleiding om een samenwerking aan te gaan voor het woonlastenexperiment. De ambities ervan zijn hoog. Aan het einde van het project:

In de eerste helft van 2014 zijn vijf gemeenten met elk een eigen specifiek woonlastenvraagstuk, gestart met het experiment. Zaken die aan de orde kwamen, gingen  bijvoorbeeld over het verzamelen van data over geldstromen en het samenwerken met maatschappelijke partners om tot een gezamenlijke oplossing te komen. De verschillende woonlastenvraagstukken, voorbeelden, ervaringen, bijeenkomsten, obstakels en nieuwe mogelijkheden vormden de input voor de publicatie ‘Sturen op Woonlasten’.

In het boek zijn opgenomen de lessen die zijn geleerd uit de ervaringen in het eerste deel van het experiment. Ook wordt een mogelijke aanpak beschreven voor het vinden van een integrale oplossing voor woonlastenproblematiek. De publicatie sluit af met een analyse van de vier thema’s die naar voren kwamen tijdens het experiment: zorg, armoede, water & afval en krimp. Deze thema’s zijn onlosmakelijk verbonden met de betaalbaarheid van wonen, worden als urgent ervaren door gemeenten en voor deze thema’s schiet de huidige woningvoorraad tekort. ‘Sturen op Woonlasten’ is gratis te downloaden op www.energiesprong.nl/woonlasten.

De volgende stap in het experiment is de ontwikkeling van renovatieproposities die woonlasten in de toekomst beheersbaar maken. Deze proposities worden ontwikkeld op basis van opgedane kennis binnen het eerste deel van het experiment en zijn geselecteerd op de repeteerbaarheid in vele gemeenten. In het tweede deel, dat is gestart in het najaar van 2014, wordt in samenwerking met de vijf gemeenten gezocht naar geschikte woonproposities.