Een eerste oordeel treft het filmpje ‘Klein. Het nieuwe groot’. Hiermee slaat de Triodos Bank de plank net mis. De bank stelt terecht dat heel veel klein ook groot is. Dit is wat mass localism wordt genoemd door het Britse Nesta Institute. Wat Nesta beter ziet dan Triodos, is dat vele kleine organisaties zich kunnen verenigen en daarmee een nieuwe grote kunnen neerzetten. Als zij dit goed doen, ontstaat verbinding tussen mensen die op straatniveau huizen isoleren, op buurtniveau zonnepanelen inkopen, op gemeentelijk niveau een windmolen plaatsen, op landelijk niveau lobbyen voor een gelijk speelveld voor duurzame energie, op Europees niveau aandringen op CO2-reductie en op mondiaal niveau kennis delen over verduurzaming van energie.

Door al deze schalen heen versterken mensen elkaar. Dansen door de schalen betekent dat je het juiste doet op de juiste schaal, en alsjeblieft niet op de verkeerde schaal. Met die norm kunnen we elkaar beoordelen. Ik zal hier mijn staf breken over twee groepen mensen die er volgens mij behoorlijk naast zitten.

In onderzoek naar de haalbaarheid van gemeentelijke energieprojecten, en in de onrendabele top van die projecten, zijn intussen tientallen miljoenen euros gaan zitten. De oorzaak is de drang van gemeentebesturen om zelf te scoren met een project, terwijl zij dat moeten overlaten aan particulieren, burgers en bedrijven. Die hebben daarvoor het geld, energieproductie is helemaal geen taak van de gemeente. Het stimuleren van particulieren is dat wel en dat doen veel gemeenten goed. Helaas gaan andere gemeenten de fout in door grote investeerders te stimuleren, die noch de winst herinvesteren in de gemeente, noch de burger helpen aan een lagere energieprijs. Zo dans je niet door de schalen.

Duurzaamheid moet snel gaan en daarvoor is professionalisering van lokale duurzame energie van belang. Helaas verstoort dit de romantische droom van een categorie burgers die professionalisering onmiddellijk associeert met corporate bedrijven die winst uitkeren aan directeuren. Die associatie is zo sterk dat elk gesprek over een lokale coöperatie die professionele mensen inhuurt, onmogelijk wordt gemaakt. Het alternatief is namelijk een aaneenrijging van eenmalige inkoopacties van zonnepanelen en andere duurzame materialen, georganiseerd door vrijwilligers. Daarmee ben je in 2080 nog niet klaar met de verduurzaming van de energievoorziening.

De romantiek hoeft niet te verdwijnen als je het kleine verbindt met professionalisering en organisatie; ‘institutionalisering’ om man en paard te noemen. Zo mogelijk is dat in de oren van romantici een nog erger woord dan professionalisering, maar zonder institutionalisering blijf je klein en houd je de verduurzaming van energie op een te laag tempo. Ook hier is dansen door de schalen de norm. Houd dit de mensen voor!