Ik ken de inhoud van het voorstel van het ministerie van Economische Zaken en ik maak me zorgen. Het is juist nu de tijd om te komen met maatregelen die er toe doen en niet met verschuivingen of experimenten in de marge. Ik geef stof tot nadenken aan de hand van quotes van iemand die heel goed kon nadenken;

De energiebelasting- en energiewetten zijn bedacht in tijden van centrale productie en decentrale afname. De consument gold als eindpunt van de energieketen en werd en passant ook aangeslagen voor 50 procent van alle geïnde energiebelasting. Dat ging goed toen energie betaalbaar en de vraag naar duurzame energie minimaal was en de techniek om decentraal duurzaam te produceren nog in de kinderschoenen stond.

Maar tijden veranderen. In vrijwel ieder dorp of wijk wil de burger zelf aan de slag,  omdat de energierekening in tien jaar is verdubbeld, de techniek om zelf te produceren steeds beter en goedkoper wordt, de noodzaak om duurzame energie te gebruiken doordringt en men bedrijven en instituten steeds minder vertrouwt. Decentralisatie is niet enkel een trend voor duurzame energie, het is een gevolg van een niet meer werkend oud systeem.

Helaas proberen de ministeries van Economische Zaken en Financiën het probleem op te lossen door op dezelfde manier te denken als waardoor het probleem is veroorzaakt.  Centraal staat behoud van de inkomsten van de energiebelasting. Daar wordt wat mee geschoven en de burger wordt zoet gehouden met beperkte experimenteerruimte,  terwijl juist door los te laten de boel in beweging komt.

Die toekomst waarin ik van plan ben te leven kenmerkt zich door een circulaire wij-economie (Weconomy) in plaats van een lineaire ik-economie (Iconomy). Het gebeurt al. Op steeds meer nuttige thema’s als energie, kinderopvang, zorg, voedsel,  glasvezel en geld wordt coöperatief gewerkt. In de toekomst is ieder huis zijn eigen energiecentrale, verbonden met de omgeving middels smart grids waarbinnen buffering, balancering en verrekening coöperatief op complex-, wijk-, buurt- of dorpsniveau plaatsvindt.

Om dit te realiseren gaat technische innovatie hand in hand met sociale en economische innovatie. De energiebelasting en –wetgeving zijn uitstekende knoppen om aan te draaien om de boel in beweging te brengen, maar draai ze dan wel de juiste kant op. Draai ze dus naar de toekomst en niet naar bescherming van oude belangen uit het verleden.

De woningmarkt zit vast en zal zonder energetische aanpassingen ook niet meer vlot getrokken worden. Energienotaloze woningen zijn de toekomst, wie koopt er straks nog een huis met een hoge energierekening?

Stimuleer dus energiereductie en duurzame elektriciteit en warmteproductie achter en rond de eigen voordeur zodat we over 20 tot 30 jaar allemaal een energienotaloze woning hebben. Het kan, de techniek is er en die zal bij de juiste stimulatie exponentieel beter worden. De noodzaak is er op alle fronten en het geld is er ook, we betalen nu immers allemaal een forse energierekening met belasting die ingezet kan worden ter financiering van de omslag. De maatschappelijke baten zullen hoger zijn dan het gemis aan inkomsten van energiebelasting.

Energie die je niet hoeft te gebruiken is gratis, net als de energie van de wind, de aarde en de zon. De kosten voor omschakeling naar een duurzame energietoekomst zijn hoog, maar de maatschappelijke baten overstijgen met gemak de maatschappelijke kosten van het fossiele lineaire tijdperk.

Ik hoop dat het vasthouden aan oude schijnzekerheden steeds meer tegen uw geweten indruist, zelfs als de staat het verlangt.

En misschien steekt Einstein daarom wel zijn tong uit naar iedereen die zijn wijsheden aan zijn laars lapt.

PS:

11 februari krijgen alle decentrale initiatieven de gelegenheid met het ministerie van Economische Zaken in gesprek te gaan op een bijeenkomst van e-Decentraal in Leiden. Meer informatie en aanmelden kan via e-Decentraal.