18 april vertrek ik voor een korte week naar New York om daar in mijn nieuwe vakgebied contacten te leggen tijdens het Tribeca Film Festival. Zoals je weet is vliegen naar de VS eigenlijk te goedkoop vanwege het gebrek aan belasting op kerosine. Maar slapen in the big Apple maakt dat gelukkig volledig goed. Voor een eenvoudig hotel kom je makkelijk boven de 200 dollar per nacht uit. Een mooi moment om eens de bottom-up accommodaties te onderzoeken, op naar Airbnb.com.

In de wijk waar het festival plaats vindt had ik maar liefst keuze uit zes locaties. En als ik de omliggende wijken mee tel, allemaal binnen enkele minuten te bereiken, kwam ik al snel boven de tientallen slaapplekken uit. De  website en App van Airbnb maken het vergelijken, onderzoeken en uiteindelijk kiezen eenvoudig. Ik checkte de reviews van eerdere gasten, vinkte mijn wensenlijstje aan en bekeek de foto’s van de opties. Echt, makkelijker kan niet.

Uiteindelijk vond ik een eenkamerappartement in een mooi gebouw, midden in de wijk Tribeca, om de hoek van het festival. Een appartement voor mijzelf, inclusief moderne badkamer, keuken, wifi en uitzicht. Wat wil je nog meer? En dat alles voor 110 dollar per nacht. Probeer daar maar eens een hotel voor te boeken, met raam. Via de App had ik contact met de verhuurder om even wat zaken af te stemmen: twee mailtjes, makkelijk online betalen en overzichtelijke bevestigingen per email. Mensen regelen het zelf, onderling. Maar wel via een krachtig platform dat de transactie veilig, betrouwbaar en gemakkelijk maakt.

Grote organisaties met hoge wolkenkrabbers zijn de dinosauriërs van deze tijd en er zal geen meteorietinslag voor nodig zijn om ze te doen uitsterven. Overal, echt overal zie je bottum-up initiatieven ontkiemen; in de zorg, de horeca en natuurlijk in onze eigen energie. Maar overal is één onderdeel cruciaal: het platform. Het is heel mooi dat mensen zaken onderling willen regelen, maar het moet ook weer niet te dichtbij komen. Soms heb je zin om de verkoper te spreken of te ontmoeten, maar soms ook echt niet. En natuurlijk wil je dat betalingen en afspraken veilig en traceerbaar verlopen. Zelfs (of juist) goede vrienden maken goede afspraken en een platform is daarbij een essentiële schakel.

De nieuwe organisaties hebben een platte vorm, maar dus zeker ook een platform. Zonder dat platform blijft onderlinge samenwerking beperkt tot de vertrouwenskring; mét een krachtig platform krijgt het de kans om de lokaliteit te ontstijgen. Dan krijgt de bottom inderdaad de kans om up te gaan en een serieus alternatief te vormen voor de goed georganiseerde maar kostbare traditionele alternatieven.

Mijn bottom-up hotelervaring met het platform Airbnb kan zich meten met alle gemakken van de grote hotelketens en boekingssites en illustreert de tijd waarin we zitten: de tijd van de platformen. Er zijn al mooie oudere voorbeelden zoals Marktplaats, Ebay en Werkspot. Maar ook in andere branches ontstaan de organisaties van de toekomst: verzekeringen, auto’s, zorg, vakanties, vervoer, banken én energie natuurlijk.

Daar horen wel nog even de weerstanden van de gevestigde orde bij. Die zullen altijd willen voorkomen dat de mooi opgebouwde orde niet verstoord wordt. Na muziek (Kazaa, Napster), banken (Boober) en energie (Qurrent) was het laatst AirBNB dat werd tegen gewerkt door gevestigde belangen, de gemeente Amsterdam in dit geval. Het liep immers de spuigaten uit met al die mensen die een pandje met diverse kamers via Airbnb verhuurden. Het moet natuurlijk niet te gek worden, regels zijn er niet voor niets. Straks begint iedereen een eigen Bed & Breakfast.

Het zijn de stuiptrekkingen van een uitstervend systeem. Eerst negeren, dan ridiculiseren, dan frustreren. En als dat niet helpt, omarmen, inkapselen,  controleren en domineren. In de energie zie je dat laatste nu ook gebeuren: de oude macht die de nieuwe omarmt of de nieuwe macht die in de armen van de oude valt. Ik hoop dat iedereen zijn ogen open houdt en deze verleiding goed in de gaten houdt. Het nieuwe is nu eenmaal strijdig met de belangen en modellen van het oude. Denken dat die samen kunnen gaan is een romantische illusie, weet ik uit ervaring.Igor Kluin