Ik wil vooral even extra ingaan op de vele opmerkingen over de energiebelasting omdat daar inderdaad het grote pijnpunt ligt, althans zo lijkt het. In allerlei gesprekken die ik sinds 2006 heb gevoerd met diverse ministers en ministeries kwam telkens weer het argument ‘de gevolgen voor de schatkist’, naar boven. Hoewel men weet dat het belasten van eigen opwekking (voor of achter de meter) gevoelsmatig onhoudbaar is, klampt men zich toch als laatste strohalm aan dit indirecte argument vast.

Het maakt dan ook niet echt uit of dat terecht is of niet. Ik vind het onzin om te zeggen dat je een belasting in stand moet houden omdat je anders in geldnood komt. Dat valt altijd te compenseren  en zo doen we dat dan ook bij elke belastingwijziging. En toch, zelfs Diederik Samsom heeft dit argument gebruikt en noemde het niet belasten van zelflevering ‘overstimulering’. In mijn ogen is dat een grappige omdraaiing van de zaak. Maar goed, wat ik daarvan vind is dus niet zo belangrijk, want het is een gegeven: derving van staatsinkomsten is de grote blokkade van belastingvrije zelflevering.

Maar hoe groot is dat probleem nu eigenlijk? Trekken we het land inderdaad helemaal om als eigen opwekking ineens volledig onbelast zou zijn? Met andere woorden: slaat dat argument inhoudelijk ergens op?

Volgens mij niet en ik zal u kort voorrekenen waar we het over hebben. Er zijn anderen die dit sommetje vast veel beter kunnen maken dan ik (en ik reken op u;)) en daarom ga ik hier nu gemakzuchtig kort door de bocht. De grote maar ook voorzichtige lijn is dit:

• De rijksbegroting is 172 miljard euro.
• De inkomsten uit de energiebelasting bedragen zo’n 4,3 miljard euro, ofwel 2,5 procent.
• Dat zijn dus de inkomsten uit alle vormen van energie. Of die nu duurzaam of  smerig is en of het nu om elektriciteit gaat of om gas.
• Stel dat we morgen 16 procent duurzame energie zouden hebben in Nederland (ondenkbaar, zelfs in 2020, maar je moet nooit stoppen met dromen) dan is dat dus 2,5%*16%=0,4% van de staatsinkomsten.
• En stel dan dat de helft van al die duurzame energie ‘belastingvrije zelflevering’ zou betreffen omdat de inwoners van Nederland zelf hun geld in zonnepanelen en windmolens hebben belegd (dit wordt bijna een natte droom;). Dan praten we dus over een inkomstenderving van 0,4%*50%=0,2%. Ofwel 0,2%*172 miljard=344 miljoen euro.

Ok, 344 miljoen euro is echt heel veel geld, maar in het fiscale spel is het natuurlijk snel oplosbaar via:

• De heffingskorting, die hoor je natuurlijk niet geheel te ontvangen bij belastingvrije zelflevering;
• de kolenbelasting, de echte vervuiler betaalt;
• de schijven in de energiebelasting, consumenten betalen een 233 maal hogere belasting over elektriciteit dan sommige grote bedrijven;
• en natuurlijk de inkomstenbelasting.

Als je kijkt naar die vier opties (en er zijn er nog meer), dan is die 344 miljoen euro echt op een bierviltje op te lossen. Het feit dat er zoveel instrumenten zijn waarmee je dit kunt oplossen maakt dat elk van die belastingen nauwelijks significante effecten zullen ervaren. En al helemaal geen nadelige, als je het mij vraagt. En vergeet niet dat ik hier met een roze bril heb zitten rekenen: 50 procent zelflevering van alle duurzame energie in 2020, is helaas niet realistisch. We hebben dus ook nog eens tijd om rustig de aanpassingen door te voeren!

Voor de volledigheid herinner ik u er ook nog even aan dat de energiebelasting uit de inkomstenbelasting (IB) afkomstig is. Bij de invoering van de Regulerende Energiebelasting (REB) is de IB gecompenseerd waardoor de belasting budgetneutraal kon worden ingevoerd. Ik weet dat zodra je aan de IB zit, het een politieke keuze wordt. Maar we moeten daar dus ook niet te spastisch over doen. De bedoeling van de REB was juist om bepaalde soorten van energie te stimuleren en andere soorten te ontmoedigen. In eerste instantie was duurzame energie zelfs vrijgesteld van energiebelasting!

Kortom, er zijn meer dan genoeg manieren om dat gevreesde doemargument van ‘derving aan staatsinkomsten’ (gaap) op te lossen. Ik neem het mijzelf eigenlijk kwalijk dat ik dit sommetje niet eerder heb gemaakt.

Ik denk dat het cruciaal is om eigen opwekking onbelast te laten. Er gaat iets in je rechtvaardigheidsgevoel fout als je belasting moet betalen over je zelf gemaakte spullen. Het is voor het functioneren van een stabiele gemeenschap van fundamenteel belang dat belastingen een eerlijke, te begrijpen grondslag hebben; anders gaan we muiten. Kleiner kan ik het niet maken. Nog even en ik moet Buma-Stemra betalen als ik thuis op mijn gitaar zit te prutsen. Laten we daarvoor waken. 

Nawoord:

Ik wil graag nog kort reageren op de nuance-politie die zich na mijn vorige blog nogal ongenuanceerd uitliet over mijn stukje en mij als persoon. Mensen, het is een blog, geen wetsvoorstel. En deze website is ook niet de Telegraaf of Geen Stijl, dus doe gewoon alsof je netjes bent opgevoed; dat hoort ook bij duurzaamheid. En ja, natúúrlijk ga ik inhoudelijk kort door de bocht, snij ik af en ga ik daarmee grof met sommige gevoeligheden om; een blog moet nu eenmaal ook leesbaar blijven. Het gaat om de grotere onderliggende boodschap. Neem dat alsjeblieft mee voordat je los gaat op je toetsenbord en (nogal ongenuanceerd) op de man gaat spelen; je wordt er niet mooier op. Met fanaten die zich niet kunnen beheersen of zichzelf als orakelende absolute waarheid zijn gaan zien heb ik simpelweg ook weinig zin om te communiceren. De meeste mensen niet trouwens... Ik kijk uit naar uw reacties :).