Met een bezit van 56.000 woningen en wooneenheden, verdeeld over Amersfoort, Soest, Leiden, Arnhem, Rheden, Nijmegen, Utrecht, Nieuwegein, Bunnik en Maarssen, mag Portaal een van de grotere speler worden genoemd in de corporatiesector.  Alleen al die omvang doet vermoeden dat de 550 medewerkers van de woningcorporatie alle kennis in huis hebben om te kunnen zorgen voor de kerntaak: 'voldoende woningen van voldoende kwaliteit'.

Maar dat is zeker niet altijd het geval, zo stelt Keijts. "In ons ondernemingsplan koppelen we die kerntaak namelijk aan twee doelstellingen: betaalbaarheid en verduurzaming. Duidelijk is dat veel van onze woningen nog wel wat duurzamer kunnen worden gemaakt. Het ultieme doel - en naar de toekomst toe ook het meest verstandige ? is wat mij betreft de nul op de meter-woning. Maar dan heb je dus wel meteen de meest kostbare ingreep te pakken. En we willen niet dat onze woningen daardoor onbetaalbaar worden voor onze huurders."

Toekomstig verdienmodel

Het was onder andere reden voor Portaal om zich aan te sluiten bij de Stroomversnelling. "Binnen dat kader worden beide doelen voor zowel nieuwbouw als renovatie op een hele slimme manier gecombineerd. De woonlasten voor de huurder blijven gelijk, maar zij krijgen er wel een veel comfortabeler huis voor terug. En wanneer dit soort ingrepen echt op grote schaal wordt gedaan ben ik ervan overtuigd dat de woonlasten zelfs omlaag kunnen. Zo ver zijn we nog niet. Maar de Stroomversnelling zie ik wel degelijk als toekomstig verdienmodel."

Via dat 'verdienmodel' kwam Portaal ook op het spoor van Renda. "Vernieuwen en experimenteren zit in ons bloed. Maar de vraag is vervolgens vooral: hoe leren we er werkelijk van? Hoe zorgen we ervoor dat de kennis en ervaring die is opgedaan ook verder wordt gebracht en op een hoger niveau wordt gedeeld dan dat van het projectteam of de eigen organisatie? Dat vind ik een taaie materie. Want het gaat zeker niet vanzelf. Juist daar hoop ik dat Renda als lerend netwerk ons kan helpen. Wij zullen onze kennis en ervaringen inbrengen, maar we hopen natuurlijk dat de mensen waarmee we binnen Renda in contact komen ook hun kennis en ervaringen zullen delen en dat we samen tot ideeën en oplossingen komen om de zaak nog meer in beweging te krijgen."

Elkaar altijd serieus nemen

Want dat beweging noodzakelijk is, staat voor Keijts vast. "Bij een gemiddelde renovatie hebben we met drie partijen te maken. De corporatie als opdrachtgever, de bouwsector als opdrachtnemer en de bewoner. Pas als die drie partijen er werkelijk in slagen om het project samen met elkaar te doen, leidt dat tot het optimale resultaat. Je moet elkaar altijd serieus blijven nemen, maar dat blijkt in de praktijk een verdraaid ingewikkeld proces. Want het vereist omdenken en oude gewoonten loslaten, van hoog tot laag. En dat is lang niet iedereen gegeven."

Zoals de bewoner van meet af aan in het besluitvormingsproces moet worden meegenomen als een innovatiepartner, moeten ook corporatie en bouwers tot nieuwe werkafspraken komen. "Ketensamenwerking, vernieuwend opdrachtgeverschap, prestatieafspraken, functionele eisen: het zijn allemaal instrumenten om te komen tot een nieuwe routine. Dat je de keuze hebt gemaakt om het voortaan anders te doen, is niet voldoende. Het gaat erom kennis en ervaring op te doen, en die vervolgens zo breed mogelijk te verspreiden. Je moet mensen zien te prikkelen en nieuwsgierig maken, zodat ze zelf gaan proberen te achterhalen: wat gebeurt daar nou en hoe doen ze dat?" 

Keijts is in dat opzicht hoopvol gestemd over de deelname aan Renda. "Het biedt de ideale omgeving voor mensen uit de praktijk om elkaar te ontmoeten en te helpen succesvolle innovaties verder te brengen, zowel binnen de eigen organisatie als op projectniveau. Verwacht van ons dus niet een al te passieve rol."

Van de gebaande paden af

Portaal wil een organisatie zijn, die durft te vernieuwen. Bert Keijts: "Innovatie vinden we als organisatie enorm belangrijk. Wij willen niet constant op de gebaande paden blijven lopen. De Stroomversnelling staat voor ons voor de vernieuwing van het gehele productieproces in de bouw: of het nu onderhoud, renovatie of nieuwbouw betreft. In alles wat we hier doen zit er een drive om te achterhalen of het niet slimmer kan. En het is onze ambitie om daarmee zo niet voorop dan toch in ieder geval in de voorhoede mee te lopen. We voelen dat ook als onze verantwoordelijkheid. We zijn het aan onze stand verplicht om onze kennis, kunde en middelen in die voorhoede in te zetten en zo deze sector verder te helpen." Dat heeft ook nadelen, erkent Keijts. "Want je betaalt soms letterlijk leergeld.  Dat alleen al maakt dat er zeker grenzen zijn aan wat we kunnen en willen. Het moet natuurlijk wel beheersbaar blijven."