De afgelopen jaren heeft de snelle opwarming van de aarde tot meer hittegolven en extreme temperaturen geleid - “Alleen al in Europa is de kans op een hittegolf intussen minstens vijf keer groter geworden", schreef milieuredacteur Damian Carrington vorige zomer in The Guardian [1]. De temperaturen tijdens hittegolven liggen ongeveer 4 °C hoger dan een halve eeuw geleden, beweren wetenschappers [2]. Afgelopen maart steeg het kwik bovendien gemiddeld bijna 2 °C hoger dan het gemiddelde dat in de periode 1981-2010 was opgetekend, weet men bij de Copernicus Climate Change Service van de EU. De vraag is: zijn de gebouwen in Europa klaar om hun bewoners tegen die extreme hitte te beschermen? En als dat zo is, zal dat dan op een kosten-, en nog veel belangrijker, energie-efficiënte manier gebeuren?
Zomers worden warmer, beginnen eerder en duren mogelijk langer. Het is algemeen bekend dat de bijbehorende hoge temperaturen niet alleen ouderen en mensen met bestaande kwalen zwaar op de proef stellen, maar ook jongere generaties [3]. Als reactie op de hitte gaan die op zoek naar meer comfort en een gezondere levensstijl binnenshuis. Architecten, ingenieurs en bouwbedrijven streven naar energie-efficiënte oplossingen om het binnenklimaat te bepalen en ook bij overheden groeit het besef dat oververhitting in gebouwen een negatieve impact heeft. In de toekomst zullen duidelijke richtlijnen een essentiële rol spelen in de inspanningen om gebouwen op een kosten- en energie-efficiënte manier te koelen[4]. Volgens ES-SO, de European Solar Shading Organisation, ligt het antwoord op die uitdagingen voor de hand: “Zonwering zal in elk gebouw in Europa een vooraanstaande plaats moeten krijgen om oververhitting tegen te gaan in de toekomst. Het is de meest kosteneffectieve oplossing op de markt en heeft een rechtstreekse impact op onze gezondheid, ons comfort en ons energieverbruik." [5]
De term 'zonwering' wordt gebruikt voor externe en interne systemen die de hoeveelheid warmte en licht van de zon die via vensters en glazen gevels binnendringt regelen en zo oververhitting voorkomen. Zonwering werd al in de oude Egyptische, islamitische en Perzische culturen toegepast. In de loop der jaren ontwikkelden vernieuwers tal van oplossingen (zoals jaloezieën, zonneschermen, screens ...) en droegen op die manier bij tot de groei van een volwassen industriesector waarin tegenwoordig wereldwijd honderdduizenden mensen werken. Alleen al in Europa zijn ongeveer 400.000 mensen aan de slag in de zonweringindustrie. Deze gespecialiseerde productie-industrie, die naast de bouwsector opereert, telt heel wat internationale marktspelers die onder meer hightech stoffen, gemotoriseerde bedieningssystemen en domotica-oplossingen aan de fabrikanten van de eindproducten leveren.
Om de directe impact op de warmte- en de lichttransmissie te berekenen, hebben de belangrijkste spelers in de zonweringsector samen met ES-SO een gedetailleerde database [6] en een berekeningsmodel ontwikkeld: ES-SDA. Deze Europese database bestaat uit gevalideerde en 'peer-reviewed' prestatiegegevens van zonweringsystemen volgens de CEN/ISO-normen. Dankzij de tool kunnen zonweringexperts bouwbedrijven heel gericht adviseren, zodat die de juiste geautomatiseerde zonwering kiezen en de precieze impact op het binnenklimaat van toekomstige gebouwen kennen. Deze tool kan helpen om probleemgevallen te voorkomen, zoals dit appartement in een oud, omgebouwd kantoorgebouw in het noorden van Londen. Zonder enige zonwering liep de temperatuur er tijdens een warme septembermaand soms op tot een verschroeiende 47,5 °C. Met externe zonwering (jaloezieën of rolgordijnen) had men deze temperatuur kunnen laten zakken tot een meer aanvaardbare 28 °C [7].
Geautomatiseerde zonweringsystemen voorkomen dat de temperatuur te hoog oploopt binnenshuis, zodat kunstmatige koeling overbodig wordt, de energierekening naar beneden gaat en de gebruikers in alle weersomstandigheden van meer comfort genieten. Helaas is het wereldwijde energieverbruik om gebouwen te koelen sinds het jaar 2000 verdubbeld. Tegen het jaar 2050 zou dit verbruik nog eens kunnen verdrievoudigen als de efficiëntie niet wordt opgekrikt [8]. Wat zou dit betekenen voor ons als individuele personen en als samenleving? Hogere energierekeningen? Of – erger nog – dat we de klimaatdoelstellingen niet halen?
Met de hittegolven en extreme temperaturen die in de toekomst op ons afkomen, wordt zonwering essentieel als we op een energie-efficiënte manier willen voorkomen dat gebouwen oververhitten. ES-SO wil de meerwaarde van slimme zonweringoplossingen bij het regelen van het binnenklimaat promoten en op die manier de EU helpen om haar ambitieuze doelen op het vlak van energie-efficiëntie te halen. Volgens een studie van ES-SO in 2015 kan zonwering 22 % energie helpen te besparen en de CO2-uitstoot van gebouwen in Europa elk jaar met 137 miljoen ton verminderen [9].
De non-profitorganisatie ES-SO is gevestigd in Brussel. De organisatie wil de meerwaarde van slimme zonweringoplossingen bij het regelen van het binnenklimaat promoten en op die manier de EU helpen om haar ambitieuze doelen op het vlak van energie-efficiëntie te halen. ES-SO fungeert als de overkoepelende organisatie voor de vakverenigingen voor zonweringprofessionals, hoofdzakelijk binnen de EU-lidstaten. Deze industrie biedt in de 27 lidstaten van de EU werk aan meer dan 400.000 mensen en boekt een jaarlijkse omzet van meer dan 15 miljard euro. ES-SO werkt vanuit Brussel, de ideale plaats om de stem van de industrie te laten horen en een positieve bijdrage te leveren aan de realisatie van de energiedoelstellingen van de Europese Unie. ES-SO is ook betrokken bij verscheidene EU-projecten en speelt daarin zowel een actieve als een adviserende rol.
[1] Damian Carrington, milieuredacteur bij The Guardian, gepubliceerd op dinsdag 2 juli 2019 om 14.21 uur
[2] De bijdrage van de mens in de recordhittegolf van juni 2019 in Frankrijk.
[3] Voorspelling '90,000 annual deaths as a result of heatwaves' ('90.000 doden per jaar ten gevolge van hittegolven'), Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek PESETA IV van de Europese Commissie, in de media
[4] Schatting van de energiebesparingen en de ruimere voordelen art. 2 a(1)g Richtlijn Energieprestatie voor Gebouwen: “gebruik van zonweringssystemen die gebouwen tegen oververhitting beschermen tijdens hittegolven en die een directe impact hebben op het energieverbruik doordat ze de noodzaak beperken om gebouwen op een actieve manier te koelen”, Aanbeveling EU2019/786 van de Europese Commissie van 8 mei 2019 over de renovatie van gebouwen.
Reacties
gerald 18 juni 2020 11:10
Wow, nog meer techniek en het wonen op nog meer kosten jagen. 100% blijven hangen "in-the-box-denken". Maar nul seconde stil staan bij de oorzaak. Totaal ondoordachte - ik durf zelfs te zeggen onverantwoordelijk - stedelijke verdichting met bijbehorende schadelijke verkavelingen en bijhorende - letterlijke verstikkende - regelgeving. Extreem on-duurzaam bovendien. Een woning in een menselijke maat omgeving met een fsi van circa 1-1,6 met dus genoeg ruimte voor groen in en om de woning en straat, met voldoende ruimte voor ondersteundende water-buffering in de wijk - is niet alleen een veel prettiger leefomgeving maar op alle fronten slimmer en duurzamer dan een wijk waar de woningen noodgedwongen veroordeeld zijn tot zonweringen. De oplossing is vergroenen - letterlijk en figuurlijk en niet blinderen.